সরাসরি প্রধান সামগ্রীতে চলে যান

হেমেন দাস

চিনেমা পৰিচালক হেমেন দাস আৰু নাই। লেখক-পৰিচালক গৰাকীৰ মৃত্যুৰ খবৰ আজি দুপৰীয়া ১ মান বজাত পাইছিলোঁ। মৃত্যুৰ সময়ত লেখক-পৰিচালক গৰিকীৰ বয়স প্ৰায় ৭৭ বছৰ। ১নৱেম্বৰ, ১৯৪৬ চনত আহঁতগুৰিত (মৰিগাঁও) জন্ম হৈছিল চিনেকৰ্মী গৰাকীৰ। 

লেখক-পৰিচালক গৰাকীক প্ৰথম বাৰ লগ পাইছিলোঁ ১৯৯৩ চনৰ এটা বিশেষ দিনত। সেই দিনটোত আমন্ত্ৰিত দৰ্শকৰ সন্মুখত প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছিল পৰিচালক গৰাকীৰ দ্বিতীয় খন চিনেমা-- "গৰখীয়া"। সেই সময়ত মই আন কাকতৰ লগতে সাপ্তাহিক কাকত "জনক্ৰান্তি"তো লিখা-মেলা কৰোঁ। কাকত খনৰ প্ৰকাশক আৰু চিনেমা খনৰ প্ৰযোজক একেজনেই বাবে হয়তো মোৰ নামত চিনেমা খনৰ premiere show-ৰ কাৰ্ড এখন আহিছিল! চিনেমা খন চোৱাৰ দুদিন মান পাছত "জনক্ৰান্তি"ৰ কাৰ্যালয়ৰ সন্মুখত প্ৰথম বাৰ মুখা-মুখি হৈছিলোঁ হেমেন দাসৰ সৈতে। আৰু কাকত খনৰ কিছু আঁতৰত থকা সৰু চাহৰ দোকান এখনত বহি প্ৰথমটো সাক্ষাৎকাৰ লৈছিলোঁ। সেই দিনা অনুভৱ কৰিছিলোঁ, পৰিচালক গৰাকীৰ চিনেমা ধাৰণা-- "চিনেমা পৰিচালকৰ মাধ্যম। এগৰাকী পৰিচালকৰ চিন্তা পৰ্দাত যদি পৰিচালক গৰাকীয়ে নিজে দেখিছে তেনহ'লে সেই পৰিচালক গৰাকী সফলসফল নহয় বুলিব পাৰি তেতিয়া, যেতিয়া বজাৰ বা দৰ্শকৰ কথা মনলৈ আনি নিজৰ চিন্তাৰ পৰা পৰিচালক গৰাকী আঁতৰি যায়। মই হৈছো নিজৰ চিন্তাত খামোচ মাৰি ধৰি থাকি চিনেমাৰ কাম শেষ কৰা পৰিচালক।" তাৰ পাছত আৰু দুবাৰ মানহে লগ পাইছিলোঁ চিনেকৰ্মী গৰাকীক। শেষৰ বাৰ লগ পাইছিলোঁ ২০১৭ চনৰ এটা দিনত ড্ৰিম ষ্টুডিঅ'ত। ষ্টুডিঅ'ৰ পৰা গৈ আমি (মই, হেমেন দাস আৰু সংগীত শিল্পী তৰালি শৰ্মা) মহানগৰীৰ জু ৰোড তিনিআলিৰ Cafe Coffee Day-ত বহিছিলোঁ। পৰিচালক গৰাকীয়ে কৈছিল-- "অহা মাহত চিনেমা খন (মৃগনাভি) মুক্তি দিম। ভালো লগিছে, ভয়ো লাগিছে। ভাল লাগিছে-- বহু পৰিশ্ৰমত চিনেমা খনৰ কাম শেষ কৰিলোঁ, এতিয়া দৰ্শকক দেখুৱাম! ভয় লগিছে-- চিনেমা খনে দৰ্শক পাব পৰাকৈ প্ৰচাৰ কৰিব পৰা নাই। ভাল দৰে প্ৰচাৰ কৰিব পৰাকৈ টকা নাই!" আৰু কৈছিল-- "এই খনেই মোৰ শেষ চিনেমা। দৰ্শকৰ মুড সলনি হৈছে। ভাল চিনেমাৰ দৰ্শক কমিছে। চিনেমা খনে ভাল ব্যৱসায় কৰক বুলি দৰ্শকৰ মুড বুজি মই চিনেমা নিৰ্মাণ কৰিব নোৱাৰোঁ। নিজৰ চিন্তাৰে চিনেমা কৰি দৰ্শক নাপালে চিনেমা নকৰায়ে ভাল। --মই আজি কালি এনেদৰে ভাবোঁ।"

"মৃগনাভি" (২০১৭) -- হেমেন দাসৰ তৃতীয় পৰিচালনা। প্ৰথম পৰিচালনা-- "যুঁজ" (১৯৯০)। "যুঁজ"-এ ৩৮তম ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা মহোৎসৱত শ্ৰেষ্ঠ অসমীয়া চিনেমাৰ বঁটা লাভ কৰিছিল। 

আৰু পৰিচালনা কৰিছিল-- "Dr. Saran’s e-HRD Model (ভিডিঅ’ চিনেমা), আঘোণৰ নতুন বাট  (টেলি প্লে), Marriage Ritual of the Tribes of Arunachal Pradesh (তথ্যচিত্ৰ) আদি।

মন্তব্যসমূহ

Other posts

চিনেবোদ্ধা, চিনেযোদ্ধা আৰু অসমীয়া 'চিনেমা নোচোৱা' সীমান্ত শেখৰ /২

উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? ৰাজ্যৰ লগতে দেশ-বিদেশৰ চিনেমাৰ অনুভৱ থকা এই নাম কেইটা উদাহৰণ মাত্ৰ। 'চিনেমা' জনা ( নিৰ্মাণ, বজাৰ, মহোৎসৱ ইত্যাদিৰ দখল থকা) লোকৰ আকাল অসমত আছে বুলি নাভাবো। এই কথা স্পষ্ট 'অসমীয়া চিনেমা'ৰ 'উন্নয়ন'ৰ বাবে অসমীয়া চিনেমাৰ লগতে 'দেশ-বিদেশৰ চিনেমা' জানিব লগিব। অধ্যয়ণ কৰিব লাগিব অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে।  ( যদি অধ্যক্ষ গৰাকীৰ কাম কেৱল চহী কৰা, তেতিয়া হ'লে বেলেগ কথা! তেতিয়া আমি জানিব বিছাৰিম-- অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে কাৰ নিৰ্দেশত চহী কৰে?) চৰ্চ হৈছে --অধ্যক্ষৰ আসনত বহুওৱা সীমান্ত শেখৰে কোনোবা ইণ্টাৰভিউত হেনো কৈছিল অসমীয়া চিনেমা নাচাওঁ বুলি! যদি এয়া সত্য, স্বাভাবিকতে কব লাগিব --অসমীয়া চিনেমা নোচোৱা অধ্যক্ষ এগৰাকীৰ নেতৃত্বত অসমীয়া চিনেমাৰ উত...

ভূপেন হাজৰিকা, চিনেমা আৰু চিনেমাৰ জাল /৯

Bhupen Hazarika "এৰা বাটৰ সুৰ"-এ চিনে অভিজ্ঞতা দিলে ভূপেন হাজৰিকাক। চিত্ৰৰসিকে ভাল পালে, চিনেমা আলোচকেও প্ৰশংসা কৰিলে-- সেয়াই আছিল প্ৰথম চিনেকৰ্মৰ সুখ। দুখ-- ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটাৰ "সুখ" আশা কৰিছিল, নাপালে। নপোৱাৰ বাবে আছৰিত হৈছিল, চিনেমা খনৰ দৰ্শক হোৱা চিনেমা আলোচক সকলো। কলিকতাৰ আলোচক সকলৰ ওচৰত ভৃপেন হাজৰিকাই নিজৰ মনৰ চিনেসুখ প্ৰকাশ কৰিছিল এনেদৰে-- "ছবি ভাল পোৱা সকলে ভাল পাইছে, আপোনালোকে ভাল পাইছে। আপোনালোকৰ ভাল পোৱাই মোৰ সুখ বঢ়াইছে। আৰু ছবি কৰিবলৈ সাহস দিছে। আৰু ছবি কৰিম। 'এৰা বাটৰ সুৰ'ৰ দৰে নহয়, কিছু বেলেগ। 'এৰা বাটৰ সুৰ'-এ শিকালে, যি শিকালে সেই খিনিৰে বেলেগ কৰিম।" (উৎস: চিত্ৰবাণী, সম্পাদক: গৌৰ চট্টোপধ্যায়) প্ৰথম পৰিচালনাৰ প্ৰায় ৪ বছৰ পাছত হাতত ল'লে দ্বিতীয় খন অসমীয়া চিনেমাৰ কাম। ("মোৰ মগজুত খেলালে, মই এখন অসমীয়া ছবি কৰিম। কিন্তু মই কিন্তু নলওঁ। 'এৰাবাটৰ সুৰখন পৰীক্ষামূলক আছিল, কাহিনী নাছিল। গতিশীল সমূহ এটাই বুটলি লোৱা অভিজ্ঞতাখিনিয়েই 'এৰাবাটৰ সুৰ। এইবাৰ মই ক্লাছিক বস্তু, এটা লোৱাৰ কথা ভাবিলোঁ, যিটো গাঁৱ...

গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে?

assamese singer by: Utpal Mena মহাশ্বেতাই গাইছিল-- "অস্ত আকাশৰে সপোন ৰহণ সানি ক্লান্ত লুইতৰে হেঙুলীয়া পানী। বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়..." মঞ্চলৈ উঠি আহিয়ে স্বনামধন্য ভাৰতীয় সৰোদবাদক তথা শাস্ত্রীয় সঙ্গীতজ্ঞ আমজাদ আলী খানে কৈছিল, মহাশ্বেতা গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে? শুনাইছিল। তন্ময় হৈ শুনিছিল সংগীত নক্ষত্ৰই। ২৪ ছেপ্টেম্বৰ। নতুন দিল্লীৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ ভৱনত মোৰ ভূপেন হাজৰিকা প্ৰকল্পৰ দ্বিতীয় খণ্ড "Bhupen Hazarika Volume II"  উন্মোচন কৰিছিল সংগীত নক্ষত্ৰ আমজাদ আলী খানে। এই অনুষ্ঠান মুকলি কৰা হৈছিল মহাশ্বেতাই গোৱা "ভূপেন্দ্ৰ সংগীত"টোৰে।  এই যে গীতটো গাইছিল তাৰ আগলৈকে মহাশ্বেতা নামৰ গায়িকা গৰাকীক আমিয়ো জনা নাছিলোঁ। শুনিছিলো মাত্ৰ। ইউটিউবত। কিন্তু ইমান সুন্দৰ সাংগীতিক অনুভৱ কৰা নাছিলোঁ, মঞ্চত "অস্ত আকাশৰে সপোন..." শুনাৰ আগলৈকে। ১৯৫৮ চনতে সুধাকণ্ঠই শব্দ-সুৰেৰে ৰচনা কৰা এই গীতত আকৌ এবাৰ অনুভৱ কৰিছিলোঁ "লুইতৰ অস্ত ৰবিৰ সৌন্দৰ্য", "দুয়ো পাৰে কত মানুহ, কত যে ইতিহাস", "জীৱনৰে দিগন্ত অপাৰ" ইত্যাদি। পাছত মহাশ্বেতাক সুধিছিলোঁ--...

The Seventh String

" The Seventh String by: Utpal Mena "The Seventh String" (দ্যা চেভেন্থ ষ্ট্ৰিং) --নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ চিনেকৰ্ম। চিনেমা খনৰ লেখক বৰ্ষা বাহাৰ। নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ তনয়া বৰ্ষা বাহাৰে ইংৰাজিত লিখা এটা চুটি গল্প চিনেমা খনৰ শিপা। --চিনেমা খনত লেখক বৰ্ষা বাহাৰ এটা "চৰিত্ৰ'লৈ ৰূপান্তৰ হৈছে, যিটো "চৰিত্ৰ" (নিষ্ঠা কাশ্যপ) চিনেমা খনৰ মূল বিন্দু, যিটো বিন্দুৰ সৰল ৰৈখিক গতিয়ে আকাৰ দিছে এটা কাহিনীৰ। "বাস্তৱবাদ"ৰ ওচৰৰ কাহিনী, বাস্তৱ অভিনয় (realistic acting) -ৰে নিৰ্মাণ কৰা ৰূপালী গল্পৰ। শীৰ্ষ বিন্দু (climax)-ৰ পৰা গতি কৰিছে নিষ্ঠা কাশ্যপ বিন্দুটো। নিষ্ঠাই মৃত্যু বিচাৰিছে। হাতৰ শিৰা কাটি চৰম সিদ্ধান্ত লোৱাৰ চেষ্টা নিষ্ঠাৰ। এই প্ৰথম বিন্দুটো পৰিচালকে ঠিয় কৰাইছে কেমেৰাৰ ভাষাৰে। কাট কাট-- কেইটা মান শ্বটেৰে। চিনেমেটিক কাৰবাৰত --উত্তেজনা। দৰ্শকক ভাবিবলৈ সময় দিয়া নাই। উত্তেজনাৰ মাজত সোমাবলৈ বাধ্য-- দৰ্শক। আৰু যেতিয়া দৰ্শক উত্তেজনাৰ পৰা মুক্ত হৈছে কাহিনীয়ে আকাৰ লৈ গতি কৰিছে। কাহিনীয়ে দৰ্শকক বন্দী কৰিছে। --ৰূপালী গল্পটো আৰম্ভ হৈছে মুম্বাইত। লো...