সরাসরি প্রধান সামগ্রীতে চলে যান

সংগীতৰ মানুহ/২

আই তোক কিহেৰে পূজিমে আই তোৰ চৰণ দুখানি আই অ' কিহেৰে পূজিমে তোেক...'

-- কাৰ গীত?

-- ডঃ ভূপেন হাজৰিকাৰ।

'সেই সীমাৰ সিপাৰে তৃপ্তি আমাৰ মাজতে তৃষাৰে নৈ...'

-- কাৰ গীত?

- ডঃ ভূপেন হাজৰিকাৰ।

শুদ্ধ, কিন্তু 'উত্তৰ' সম্পূর্ণ শুদ্ধ নহয়। 'আই তোেক....'ৰ সুৰ-কণ্ঠ-ডঃ ভূপেন হাজৰিকাৰ। কথা কিন্তু সংগীতসূৰ্যৰ নহয়, মুকুল বৰুৱাৰ।

গুৱাহাটীৰ যোৰ পুখুৰীত ১৯২৬ চনত জন্মলাভ কৰা মুকুল বৰুৱাই ১৯৪৬ চনৰ পৰা আকাশবাণী কলিকতা কেন্দ্ৰৰ পৰা গীত পৰিৱেশনৰ সুযোগ পাইছিল।

মুকুল বৰুৱাৰ জন্ম "সংগীতৰ পৰিয়াল"ত। কৰ্মবীৰ নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈৰ আজোনাতি, নলিনীবালা দেৱীৰ নাতি। শৈশৱ-কৈশোৰ পাৰ কৰিছিল নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈৰ ঘৰতে। নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈ আছিল এজন ভাল গীতিকাৰ, সুৰকাৰ ('তীৰ্থযাত্ৰী'/ ১৯৬০, নবীন চন্দ্ৰ বৰদঠলৈৰ কবিতা আৰু গীতৰ সংকলন)। আইতাকো আছিল সংগীত অনুৰাগী-- সেই সময়ৰ প্ৰচলিত অসমীয়া, বঙলা গীত, বিশেষকৈ অসমীয়া লোকসংগীত দখল আছিল। গাইছিল। স্বাভাৱিকতে ঘৰখনলৈ সংগীতৰ মানুহ আহিছিল, ঘৰখনত সাংগীতিক পৰিবেশ আছিল। সংগীতৰ কোনো আনুষ্ঠানিক শিক্ষা নথকা মুকুল বৰুৱাৰ সেই ঘৰখনেই আছিল সংগীতৰ পাঠশালা।

বৰুৱাই ১৯৪৮ চনত (আকাশবাণীৰ গুৱাহাটী কেন্দ্ৰৰ জন্মলগ্নতে) আকাশবাণীৰ চাকৰিত যোগদিয়ে আৰু ১৯৮৭ চনৰ ৩১ অক্টোবৰত চাকৰিৰ পৰা অবসৰ লয়।

'গীতিকাৰ মুকুল বৰুৱা'ক আমি বিচাৰি পাওঁ-- 'ভাৰতৰ নুমলী জী হেনো এইখন অসমী...', 

'কিনো অপৰূপা তুমি আই অসমী...' আদি গীতৰ মাজত। 'ভাৰতীৰ নুমলী...'গীতটো গাই উৰিষ্যাৰ বিখ্যাত কণ্ঠশিল্পী অক্ষয় মাহন্তিয়ে প্রচুৰ জনপ্রিয়তা লাভ কৰিছে।

গীতিকাৰ, সুৰকাৰ মুকুল বৰুবাই পাঁচখন অসমীয়া চিনেমাৰ বাবেও সংগীত ৰচনা কৰিছিল। চিনেমাকেইখন হ'ল-- 'সৰাপাত', 'তেজীমলা', 'চাকনৈয়া', 'সোণ পখিলী' আৰু 'কোলাহল'। অর্কেস্ট্রা বজোৱাত ওস্তাদ সংগীত শিল্পীগৰাকীয়ে চৰ্চাৰ বিষয় হৈ পৰিছিল 'চৈ দিয়া গৰুৰ গাড়ীত কাৰ বিয়া যায়...' আদি গীতেৰে।

এতিয়া আহিছো দ্বিতীয়টো 'প্রশ্ন'লৈ। 'সেই সীমাৰ...' গীতটোৰ কণ্ঠহে ডঃ ভূপেন হাজৰিকাৰ। কথা-নির্মল প্রভা বৰদলৈৰ, সুৰ- মুকুল বৰুৱাৰ। সুৰকাৰ হিচাপে মুকুল বৰুৱাক আমি বিচাৰি পাঁও- 'হাতো নেমেলিবি ফুলো নিছিঙিবি...', 'মোক এটি সুৰ কৰি তোলা...', 'লুইতে নাযাবা অ' লুইত কোঁৱৰ...', 'কথাৰে নহয় বন্ধু কামত পৰিচয়...', 'নিয়ৰৰে ফুল...' আদি গীতৰ মাজত। অসমীয়া সংগীতৰ ভৰাল চহকী কৰা এইগৰাকী শিল্পীৰ কায়িক মৃত্যু হয় ১৯৯৭চনত।

মুকুল বৰুৱাৰ গীত আৰু সুৰৰ প্ৰসংগত স্বাভাবিকতে বিভিন্নজনে চর্চা কৰি আহিছে। ডঃ ভূপেন হাজৰিকাই কৈছিল' মুকুল বৰুৱাই সংগীত জানে, সুৰ জানে। এই যে জানে, সেইবাবেই মুকুল বৰুৱাই লিখা গীত, শব্দবোৰ গাবলৈ ভাল লাগে। কাৰণ, ক'ব লাগিব জানো? শব্দবোৰ যে সুন্দৰ সুৰেৰে বন্ধ থাকে, সেইবাবে।...'

চিত্ৰবন (০১/০১/২০২০)

মন্তব্যসমূহ

Other posts

চিনেবোদ্ধা, চিনেযোদ্ধা আৰু অসমীয়া 'চিনেমা নোচোৱা' সীমান্ত শেখৰ /২

উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? ৰাজ্যৰ লগতে দেশ-বিদেশৰ চিনেমাৰ অনুভৱ থকা এই নাম কেইটা উদাহৰণ মাত্ৰ। 'চিনেমা' জনা ( নিৰ্মাণ, বজাৰ, মহোৎসৱ ইত্যাদিৰ দখল থকা) লোকৰ আকাল অসমত আছে বুলি নাভাবো। এই কথা স্পষ্ট 'অসমীয়া চিনেমা'ৰ 'উন্নয়ন'ৰ বাবে অসমীয়া চিনেমাৰ লগতে 'দেশ-বিদেশৰ চিনেমা' জানিব লগিব। অধ্যয়ণ কৰিব লাগিব অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে।  ( যদি অধ্যক্ষ গৰাকীৰ কাম কেৱল চহী কৰা, তেতিয়া হ'লে বেলেগ কথা! তেতিয়া আমি জানিব বিছাৰিম-- অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে কাৰ নিৰ্দেশত চহী কৰে?) চৰ্চ হৈছে --অধ্যক্ষৰ আসনত বহুওৱা সীমান্ত শেখৰে কোনোবা ইণ্টাৰভিউত হেনো কৈছিল অসমীয়া চিনেমা নাচাওঁ বুলি! যদি এয়া সত্য, স্বাভাবিকতে কব লাগিব --অসমীয়া চিনেমা নোচোৱা অধ্যক্ষ এগৰাকীৰ নেতৃত্বত অসমীয়া চিনেমাৰ উত...

ভূপেন হাজৰিকা, চিনেমা আৰু চিনেমাৰ জাল /৯

Bhupen Hazarika "এৰা বাটৰ সুৰ"-এ চিনে অভিজ্ঞতা দিলে ভূপেন হাজৰিকাক। চিত্ৰৰসিকে ভাল পালে, চিনেমা আলোচকেও প্ৰশংসা কৰিলে-- সেয়াই আছিল প্ৰথম চিনেকৰ্মৰ সুখ। দুখ-- ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটাৰ "সুখ" আশা কৰিছিল, নাপালে। নপোৱাৰ বাবে আছৰিত হৈছিল, চিনেমা খনৰ দৰ্শক হোৱা চিনেমা আলোচক সকলো। কলিকতাৰ আলোচক সকলৰ ওচৰত ভৃপেন হাজৰিকাই নিজৰ মনৰ চিনেসুখ প্ৰকাশ কৰিছিল এনেদৰে-- "ছবি ভাল পোৱা সকলে ভাল পাইছে, আপোনালোকে ভাল পাইছে। আপোনালোকৰ ভাল পোৱাই মোৰ সুখ বঢ়াইছে। আৰু ছবি কৰিবলৈ সাহস দিছে। আৰু ছবি কৰিম। 'এৰা বাটৰ সুৰ'ৰ দৰে নহয়, কিছু বেলেগ। 'এৰা বাটৰ সুৰ'-এ শিকালে, যি শিকালে সেই খিনিৰে বেলেগ কৰিম।" (উৎস: চিত্ৰবাণী, সম্পাদক: গৌৰ চট্টোপধ্যায়) প্ৰথম পৰিচালনাৰ প্ৰায় ৪ বছৰ পাছত হাতত ল'লে দ্বিতীয় খন অসমীয়া চিনেমাৰ কাম। ("মোৰ মগজুত খেলালে, মই এখন অসমীয়া ছবি কৰিম। কিন্তু মই কিন্তু নলওঁ। 'এৰাবাটৰ সুৰখন পৰীক্ষামূলক আছিল, কাহিনী নাছিল। গতিশীল সমূহ এটাই বুটলি লোৱা অভিজ্ঞতাখিনিয়েই 'এৰাবাটৰ সুৰ। এইবাৰ মই ক্লাছিক বস্তু, এটা লোৱাৰ কথা ভাবিলোঁ, যিটো গাঁৱ...

গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে?

assamese singer by: Utpal Mena মহাশ্বেতাই গাইছিল-- "অস্ত আকাশৰে সপোন ৰহণ সানি ক্লান্ত লুইতৰে হেঙুলীয়া পানী। বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়..." মঞ্চলৈ উঠি আহিয়ে স্বনামধন্য ভাৰতীয় সৰোদবাদক তথা শাস্ত্রীয় সঙ্গীতজ্ঞ আমজাদ আলী খানে কৈছিল, মহাশ্বেতা গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে? শুনাইছিল। তন্ময় হৈ শুনিছিল সংগীত নক্ষত্ৰই। ২৪ ছেপ্টেম্বৰ। নতুন দিল্লীৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ ভৱনত মোৰ ভূপেন হাজৰিকা প্ৰকল্পৰ দ্বিতীয় খণ্ড "Bhupen Hazarika Volume II"  উন্মোচন কৰিছিল সংগীত নক্ষত্ৰ আমজাদ আলী খানে। এই অনুষ্ঠান মুকলি কৰা হৈছিল মহাশ্বেতাই গোৱা "ভূপেন্দ্ৰ সংগীত"টোৰে।  এই যে গীতটো গাইছিল তাৰ আগলৈকে মহাশ্বেতা নামৰ গায়িকা গৰাকীক আমিয়ো জনা নাছিলোঁ। শুনিছিলো মাত্ৰ। ইউটিউবত। কিন্তু ইমান সুন্দৰ সাংগীতিক অনুভৱ কৰা নাছিলোঁ, মঞ্চত "অস্ত আকাশৰে সপোন..." শুনাৰ আগলৈকে। ১৯৫৮ চনতে সুধাকণ্ঠই শব্দ-সুৰেৰে ৰচনা কৰা এই গীতত আকৌ এবাৰ অনুভৱ কৰিছিলোঁ "লুইতৰ অস্ত ৰবিৰ সৌন্দৰ্য", "দুয়ো পাৰে কত মানুহ, কত যে ইতিহাস", "জীৱনৰে দিগন্ত অপাৰ" ইত্যাদি। পাছত মহাশ্বেতাক সুধিছিলোঁ--...

The Seventh String

" The Seventh String by: Utpal Mena "The Seventh String" (দ্যা চেভেন্থ ষ্ট্ৰিং) --নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ চিনেকৰ্ম। চিনেমা খনৰ লেখক বৰ্ষা বাহাৰ। নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ তনয়া বৰ্ষা বাহাৰে ইংৰাজিত লিখা এটা চুটি গল্প চিনেমা খনৰ শিপা। --চিনেমা খনত লেখক বৰ্ষা বাহাৰ এটা "চৰিত্ৰ'লৈ ৰূপান্তৰ হৈছে, যিটো "চৰিত্ৰ" (নিষ্ঠা কাশ্যপ) চিনেমা খনৰ মূল বিন্দু, যিটো বিন্দুৰ সৰল ৰৈখিক গতিয়ে আকাৰ দিছে এটা কাহিনীৰ। "বাস্তৱবাদ"ৰ ওচৰৰ কাহিনী, বাস্তৱ অভিনয় (realistic acting) -ৰে নিৰ্মাণ কৰা ৰূপালী গল্পৰ। শীৰ্ষ বিন্দু (climax)-ৰ পৰা গতি কৰিছে নিষ্ঠা কাশ্যপ বিন্দুটো। নিষ্ঠাই মৃত্যু বিচাৰিছে। হাতৰ শিৰা কাটি চৰম সিদ্ধান্ত লোৱাৰ চেষ্টা নিষ্ঠাৰ। এই প্ৰথম বিন্দুটো পৰিচালকে ঠিয় কৰাইছে কেমেৰাৰ ভাষাৰে। কাট কাট-- কেইটা মান শ্বটেৰে। চিনেমেটিক কাৰবাৰত --উত্তেজনা। দৰ্শকক ভাবিবলৈ সময় দিয়া নাই। উত্তেজনাৰ মাজত সোমাবলৈ বাধ্য-- দৰ্শক। আৰু যেতিয়া দৰ্শক উত্তেজনাৰ পৰা মুক্ত হৈছে কাহিনীয়ে আকাৰ লৈ গতি কৰিছে। কাহিনীয়ে দৰ্শকক বন্দী কৰিছে। --ৰূপালী গল্পটো আৰম্ভ হৈছে মুম্বাইত। লো...