সরাসরি প্রধান সামগ্রীতে চলে যান

হিমাংশুৰ চিনেচিন্তাৰ বুনিয়াদ মজবুট


এখন গাঁও।
নামনি অসমৰ।
হঠাৎ লক ডাউন।
সমস্যাত ককবকাইছিল বিশেষকৈ নিম্ন মধ্যবিত্ত লোক।
সংস্থাপন হেৰুৱাইছিল বহুতে।
--সেই যে গাওঁ খন, ৰূপালী গল্পটোৰ গাঁৱৰো তিনিজন যুৱকেও সংস্থাপন হেৰুৱাইছিল। অভাৱে ভয়ংকৰ ৰূপ ধাৰণ কৰিছিল!
--উপাৰ্জনৰ বিকল্প বাট বিছাৰিছিল।
--মদৰ বেপাৰ, এটা বিকল্প বাট পাইছিল।
--বিকল্প বাটত হেঙাৰ হৈছিল পুলিছ।
--শেষত আন এটা বিকল্প বাট পাইছিল। 'ব্লু-ফিল্ম' নিৰ্মাণ। ধাৰণা কৰে গাঁৱতে 'ব্লু-ফিল্ম' নিৰ্মাণ কৰি   ইন্টাৰনেটত আপলোড কৰিলে ঢেৰ টকা আহিব! নায়িকাৰ সন্ধান কৰিলে। নায়িকা পালে-- বুলু বাই। আমাৰ ধাৰণাত বুলু বাই চৰিত্ৰটো ৰূপালী গল্পটোৰ মূল বিন্দু। চিনেমা খনৰ সৌন্দৰ্য বুলু বাইক কেন্দ্ৰ কৰি আগবঢ়োৱা উপকাহিনীটো বা নিৰ্মাণ হোৱা বিষয়বস্তু। (এই খিনিতে আমি এনেদৰেও কব পাৰো, চিনেমা খনৰ নাম-- 'বুলু চিনেমা', মানে বুলুৰ চিনেমা, বুলু বায়ে অভিনয় কৰা নীলা  চিনেমা। মূল ৰূপালী গল্পটোৰ লকডাউনৰ বাবে সমস্যাত পৰা তিনি চৰিত্ৰই বুলু বাইৰ 'সমস্যা' নিৰ্মাণৰ বাবেহে ব্যৱহাৰ হৈছে। কব পাৰি --উপকাহিনীটোৰ ওচৰত দুৰ্বল হৈছে বা দুৰ্বল কৰি ৰাখিছে মূল কাহিনীটো। চিনেমাৰ ব্যকৰণৰ কথা মনত ৰাখি কব পাৰি --, এয়া ত্ৰুটি। আৰু এনেদৰেও কব পাৰি-- পৰিচালকৰ নতুন চিনেচিন্তা।) ৰাজি হোৱা নাছিল বুলু বাই, "বেয়া তিৰোতা" বুলু বায়ে হিয়া ঢাকুৰি কান্দিছিল, যেতিয়া নিস্কৰ্মা ভায়েকেও ব্লু ফিল্মত অভিনয় কৰাৰ কথা কৈছিল। নিস্কৰ্মা-মদপী ভায়েকৰ কথা, টকা পাব! শব্দ-কেমেৰাৰ ভাষাৰ সৌন্দয্যই চুই যোৱা, শব্দ (কান্দোন) -ই দৰ্শকৰ মন-মগজুত বিন্ধি যোৱা দৃশ্য। দৰ্শকৰ মন-মগজুত বিন্ধি যোৱা আন এটা দৃশ্য-- সমাজৰ পৰা পোৱা গঞ্জনাত অতিষ্ঠ বুলু বাই। ব্লু ফিল্মত অভিনয় কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া তিনি যুৱকক ক'লে-- কামটো কৰিব। নিৰ্দিষ্ট সময়ত নিৰ্দিষ্ট স্থানত উপস্থিত হ'ল বুলু বাই। চেহেৰা-দেহৰ ভাষা-কথাত শান্তু ভাৱ। সহজ ভাবেই কয় কামটো কৰিবলৈ। শৰীৰ পৰা এপদ এপদকৈ কাপোৰ মাটিত পেলাই   দিয়ে। এটা চৰিত্ৰই "ধৰ্ষণ" কৰে বুলু বাইক। কেমেৰাত ধৰি ৰাখে এক যুৱকে, এক যুৱকে পোহৰৰ পেলাই যায়। "ধৰ্ষণ পৰ্ব"ত বুলু বাইৰ চকুত চকু পানী। শান্ত হাঁহি। "ধৰ্ষণ পৰ্ব" শেষ হয়। গাত কাপোৰ লৈ শান্ত মনে বুলু বাই আতৰি যায়। কাম (অভিনয়) কৰাৰ বাবে টকা নলয়, কয়-- সকলোৱে দেখিব লাগিব! ব্লু ফিল্ম কেমেৰাত বন্দী কৰিলে। কেমেৰাত বন্দী কৰাৰ সময়ত কেমেৰাৰ ভাষাক গুৰুত্ব দি দুই যুৱকৰ মানসিক পৰিৱৰ্তন স্পষ্ট কৰিছিল পৰিচালকে। যন্ত্ৰলৈ ৰূপান্তৰ হৈছিল দুই যুৱক। যান্ত্ৰিকভাবে কাম কৰি গৈছিল মাত্ৰ।)
--কেমেৰাত বন্দী কৰি অনা বুলু বাইৰ "ব্লু ফিল্ম" আপলোড কৰিবলৈ সাজু কৰা সময়তে এটা "ফোন" আহে। "ফোন"ত খবৰ পালে বুলু বায়ে আত্মহত্যা কৰিছে।
--পাছৰ দিনা পুৱাতেই তিনি যুৱকে বুলু বায়ে অভিনয় কৰা "ব্লু ফিল্ম" খন আপোলোড হবলৈ দি মুকলি আকাশৰ তললৈ ওলাই আহে। "ব্লু ফিল্ম" খন আপলোড হয়। তিনি যুৱকৰ মন মুকলি হয়। আমাৰ ধাৰণাত "ব্লু ফিল্ম" খন আপলোড কৰে বুলু বাইৰ শেষ ইচ্ছাক সন্মান জনায়-- "... তহতে বিছৰা ধৰণে হৈছে নহয়! .. পেলাই নথবি। সকলোৱে দেখিব লাগিব!"
--"বুলু চিনেমা" নাট্যকৰ্মী হিমাংশু প্ৰসাদ দাসৰ চিনেকৰ্ম। হিমাংশুৰ "ছাকিৰা আহিব বকুলতলৰ বিহুলৈ" আৰু "গৰু" চাইছো ("হিৰো" চোৱা নাই)। পূৰ্বে চোৱা চিনেমা দুখনৰ দৰে এই খনৰো চিনেচিন্তাৰ বুনিয়াদ মজবুট। কিন্তু চিনেকৰ্ম পূৰ্বে চোৱা দুখনতকৈ কম মজবুট। বিশেষকৈ চিনেমাৰ মূল "বিষয়বস্তু" নিৰ্মাণত আৰু পৰিশ্ৰমৰ প্ৰয়োজন আছিল। আমি "লকডাউন" দেখিছো, আনুভৱ কৰিছোঁ সেই অ-সময়। আমি অনুভৱ কৰা, দেখা লকডাউনৰ ছবি খন পৰিচালকে চুইহে গৈছে। (কিন্তু পৰিচালকল কথাত স্পষ্ট --চিনেমা খনৰ বিষয়বস্তু লকডাউন আৰু সেই সময়চোৱাত নিম্ন মধ্যবিত্তই চেপা খোৱা আৰ্থিক সমস্যা।) আৰু ধৰিলওক এসময় লকডাউন নেদেখা-অনুভৱ নকৰা দৰ্শকে চিনেমা খন চালে, তেওলোকক চিনেমা খনে লকডাউনৰ অ-সময় চোৱা অনুভৱ কৰাব নোৱাৰিব।   --এয়া পৰিচালক গৰাকীৰ ব্যৰ্থতা।
পৰিচলকৰ "গতি" লকডাউন আৰু সেই সময়চোৱাত নিম্ন মধ্যবিত্তই চেপা খোৱা আৰ্থিক সমস্যা নহয়, বুলু বাই কেন্দ্ৰীক।
  পৰিচালক গৰাকীৰ দক্ষতা-- কম ফুটেজতে সাহিত্য-কেমেৰাৰ ভাষাৰে বুলু বাই চৰিত্ৰটোৰ ইতিহাস-বুৰঞ্জি স্পষ্ট কৰিছে।
  চিনেমা খনৰ আন কেইটামান চুই যোৱা দিশ-- শব্দ (সংগীত), কেমেৰাৰ ভাষাৰে নিৰ্মাণ কৰা ভালেমান ছিকুৱেন্স, চৰিত্ৰ নিৰ্মাণ। বাস্তৱসন্মত অভিনয় (realistic acting)-ৰে চৰিত্ৰ নিৰ্মাণত গুৰুত্ব দিয়া দিছে; কিন্তু চৰিত্ৰৰ সৌন্দৰ্য ম্লান কৰিছে (বাস্তৱতাক দোহাই দি!) ব্যৱহাৰ কৰা  অশ্লিলতাল দোষে চুৱা ৰুঢ় সংলাপে।
   (এইখিনিতে-- "শুৱা কোঠাৰ বিচনাত পতি-পত্নীৰ মাজত যি ঘটে, বাস্তৱতাক দোহাই দি আমি সকলো বোৰ দেখুৱাম নে? যি খন সমাজৰ লোকে চিনেমা খন চাব, সেই লোকেৰে গড়া সমাজ খনৰ কথা পৰিচালকে নাভাবিব নে?")

মন্তব্যসমূহ

Other posts

চিনেবোদ্ধা, চিনেযোদ্ধা আৰু অসমীয়া 'চিনেমা নোচোৱা' সীমান্ত শেখৰ /২

উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? ৰাজ্যৰ লগতে দেশ-বিদেশৰ চিনেমাৰ অনুভৱ থকা এই নাম কেইটা উদাহৰণ মাত্ৰ। 'চিনেমা' জনা ( নিৰ্মাণ, বজাৰ, মহোৎসৱ ইত্যাদিৰ দখল থকা) লোকৰ আকাল অসমত আছে বুলি নাভাবো। এই কথা স্পষ্ট 'অসমীয়া চিনেমা'ৰ 'উন্নয়ন'ৰ বাবে অসমীয়া চিনেমাৰ লগতে 'দেশ-বিদেশৰ চিনেমা' জানিব লগিব। অধ্যয়ণ কৰিব লাগিব অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে।  ( যদি অধ্যক্ষ গৰাকীৰ কাম কেৱল চহী কৰা, তেতিয়া হ'লে বেলেগ কথা! তেতিয়া আমি জানিব বিছাৰিম-- অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে কাৰ নিৰ্দেশত চহী কৰে?) চৰ্চ হৈছে --অধ্যক্ষৰ আসনত বহুওৱা সীমান্ত শেখৰে কোনোবা ইণ্টাৰভিউত হেনো কৈছিল অসমীয়া চিনেমা নাচাওঁ বুলি! যদি এয়া সত্য, স্বাভাবিকতে কব লাগিব --অসমীয়া চিনেমা নোচোৱা অধ্যক্ষ এগৰাকীৰ নেতৃত্বত অসমীয়া চিনেমাৰ উত...

ভূপেন হাজৰিকা, চিনেমা আৰু চিনেমাৰ জাল /৯

Bhupen Hazarika "এৰা বাটৰ সুৰ"-এ চিনে অভিজ্ঞতা দিলে ভূপেন হাজৰিকাক। চিত্ৰৰসিকে ভাল পালে, চিনেমা আলোচকেও প্ৰশংসা কৰিলে-- সেয়াই আছিল প্ৰথম চিনেকৰ্মৰ সুখ। দুখ-- ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটাৰ "সুখ" আশা কৰিছিল, নাপালে। নপোৱাৰ বাবে আছৰিত হৈছিল, চিনেমা খনৰ দৰ্শক হোৱা চিনেমা আলোচক সকলো। কলিকতাৰ আলোচক সকলৰ ওচৰত ভৃপেন হাজৰিকাই নিজৰ মনৰ চিনেসুখ প্ৰকাশ কৰিছিল এনেদৰে-- "ছবি ভাল পোৱা সকলে ভাল পাইছে, আপোনালোকে ভাল পাইছে। আপোনালোকৰ ভাল পোৱাই মোৰ সুখ বঢ়াইছে। আৰু ছবি কৰিবলৈ সাহস দিছে। আৰু ছবি কৰিম। 'এৰা বাটৰ সুৰ'ৰ দৰে নহয়, কিছু বেলেগ। 'এৰা বাটৰ সুৰ'-এ শিকালে, যি শিকালে সেই খিনিৰে বেলেগ কৰিম।" (উৎস: চিত্ৰবাণী, সম্পাদক: গৌৰ চট্টোপধ্যায়) প্ৰথম পৰিচালনাৰ প্ৰায় ৪ বছৰ পাছত হাতত ল'লে দ্বিতীয় খন অসমীয়া চিনেমাৰ কাম। ("মোৰ মগজুত খেলালে, মই এখন অসমীয়া ছবি কৰিম। কিন্তু মই কিন্তু নলওঁ। 'এৰাবাটৰ সুৰখন পৰীক্ষামূলক আছিল, কাহিনী নাছিল। গতিশীল সমূহ এটাই বুটলি লোৱা অভিজ্ঞতাখিনিয়েই 'এৰাবাটৰ সুৰ। এইবাৰ মই ক্লাছিক বস্তু, এটা লোৱাৰ কথা ভাবিলোঁ, যিটো গাঁৱ...

গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে?

assamese singer by: Utpal Mena মহাশ্বেতাই গাইছিল-- "অস্ত আকাশৰে সপোন ৰহণ সানি ক্লান্ত লুইতৰে হেঙুলীয়া পানী। বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়..." মঞ্চলৈ উঠি আহিয়ে স্বনামধন্য ভাৰতীয় সৰোদবাদক তথা শাস্ত্রীয় সঙ্গীতজ্ঞ আমজাদ আলী খানে কৈছিল, মহাশ্বেতা গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে? শুনাইছিল। তন্ময় হৈ শুনিছিল সংগীত নক্ষত্ৰই। ২৪ ছেপ্টেম্বৰ। নতুন দিল্লীৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ ভৱনত মোৰ ভূপেন হাজৰিকা প্ৰকল্পৰ দ্বিতীয় খণ্ড "Bhupen Hazarika Volume II"  উন্মোচন কৰিছিল সংগীত নক্ষত্ৰ আমজাদ আলী খানে। এই অনুষ্ঠান মুকলি কৰা হৈছিল মহাশ্বেতাই গোৱা "ভূপেন্দ্ৰ সংগীত"টোৰে।  এই যে গীতটো গাইছিল তাৰ আগলৈকে মহাশ্বেতা নামৰ গায়িকা গৰাকীক আমিয়ো জনা নাছিলোঁ। শুনিছিলো মাত্ৰ। ইউটিউবত। কিন্তু ইমান সুন্দৰ সাংগীতিক অনুভৱ কৰা নাছিলোঁ, মঞ্চত "অস্ত আকাশৰে সপোন..." শুনাৰ আগলৈকে। ১৯৫৮ চনতে সুধাকণ্ঠই শব্দ-সুৰেৰে ৰচনা কৰা এই গীতত আকৌ এবাৰ অনুভৱ কৰিছিলোঁ "লুইতৰ অস্ত ৰবিৰ সৌন্দৰ্য", "দুয়ো পাৰে কত মানুহ, কত যে ইতিহাস", "জীৱনৰে দিগন্ত অপাৰ" ইত্যাদি। পাছত মহাশ্বেতাক সুধিছিলোঁ--...

The Seventh String

" The Seventh String by: Utpal Mena "The Seventh String" (দ্যা চেভেন্থ ষ্ট্ৰিং) --নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ চিনেকৰ্ম। চিনেমা খনৰ লেখক বৰ্ষা বাহাৰ। নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ তনয়া বৰ্ষা বাহাৰে ইংৰাজিত লিখা এটা চুটি গল্প চিনেমা খনৰ শিপা। --চিনেমা খনত লেখক বৰ্ষা বাহাৰ এটা "চৰিত্ৰ'লৈ ৰূপান্তৰ হৈছে, যিটো "চৰিত্ৰ" (নিষ্ঠা কাশ্যপ) চিনেমা খনৰ মূল বিন্দু, যিটো বিন্দুৰ সৰল ৰৈখিক গতিয়ে আকাৰ দিছে এটা কাহিনীৰ। "বাস্তৱবাদ"ৰ ওচৰৰ কাহিনী, বাস্তৱ অভিনয় (realistic acting) -ৰে নিৰ্মাণ কৰা ৰূপালী গল্পৰ। শীৰ্ষ বিন্দু (climax)-ৰ পৰা গতি কৰিছে নিষ্ঠা কাশ্যপ বিন্দুটো। নিষ্ঠাই মৃত্যু বিচাৰিছে। হাতৰ শিৰা কাটি চৰম সিদ্ধান্ত লোৱাৰ চেষ্টা নিষ্ঠাৰ। এই প্ৰথম বিন্দুটো পৰিচালকে ঠিয় কৰাইছে কেমেৰাৰ ভাষাৰে। কাট কাট-- কেইটা মান শ্বটেৰে। চিনেমেটিক কাৰবাৰত --উত্তেজনা। দৰ্শকক ভাবিবলৈ সময় দিয়া নাই। উত্তেজনাৰ মাজত সোমাবলৈ বাধ্য-- দৰ্শক। আৰু যেতিয়া দৰ্শক উত্তেজনাৰ পৰা মুক্ত হৈছে কাহিনীয়ে আকাৰ লৈ গতি কৰিছে। কাহিনীয়ে দৰ্শকক বন্দী কৰিছে। --ৰূপালী গল্পটো আৰম্ভ হৈছে মুম্বাইত। লো...