১৭ জানুৱাৰী। শিল্পী দিৱস। ১৯৫৩ চনৰ ১৭ জানুৱাৰী ৰ পৰা প্ৰতি বছৰে উদযাপন কৰা হৈছে।এই দিনটো। আজিও উদযাপন কৰা হব। আজিৰ পৰা আমাৰ এই জ্যোতি চৰ্চা--
Joymoti
(এক)
"জ্যোতি ককাইদেৱে বিলাতৰপৰা লাহোৰলৈ আহি পৰিকল্পনা কৰিলে, এখন কথাছবি কৰিব। জয়মতী ষ্টুডিঅ' খুলিব ভোলাগুৰি চাহ বাগিচাত। তেতিয়া হিমাংশুৱে বোম্বেলৈ আহি ব’ম্বে ট'কীজ আৰম্ভ কৰিছে। ইফালে, সমান্তৰালভাৱে প্রমথেশ বৰুৱা নামে আন এজন অসমীয়া ল'ৰাই কলিকতাত নিউ থিয়েটাৰ আৰম্ভ কৰি 'দেবদাস' আদি কৰি গুলজাৰ কৰি পেলাইছে। এফালে ব’ম্বে ট’কীজ আৰু আনফালে প্রমথেশ বৰুৱা। ইফালে ভোলাগুৰিত অকলে জ্যোতিপ্ৰসাদ। লাহোৰত টেক্নিচিয়ান বন্দোৱস্ত কৰি আহিল। লগতে ছাউণ্ড ছিষ্টেমো অসমলৈ লৈ আহিল। কেঁচা ফিল্মখিনি তেতিয়া কলিকতাৰ পৰা জাহাজত বৰফেৰে ঢাকি আনিব লগা হৈছিল। 'ফ্রিজ' নাছিল। সেয়ে, বিশ্বনাথ চাৰিআলিত আহি জাহাজ ৰওঁতে ৰওঁতে বৰফ গলি শেষ। তেতিয়া তাতে এটা গেৰেজত জ্যোতি ককাইদেৱে ৰসায়নাগাৰ এটাও কৰি ল'লে। অকল সেইটোৱেই নহয়। তাৰ পাচত, আহোমৰ দিনৰ পুৰণি কীৰ্ত্তিচিহ্নসমূহ গোটাই ভোলাগুৰি চাহ বাগিচাত এটা ডাঙৰ মিউজিয়ামৰ দৰে কৰি ল'লে। কাৰণ, সেইবিলাক ছবি কৰোঁতে দৰকাৰ হ'ব। সেই কালত ৰংঘৰ, কাৰেংঘৰৰ বাহিৰে অন্য সাধাৰণ মানুহৰ ঘৰ কেনে ধৰণৰ আছিল। খেৰিঘৰেই আছিল, নে গড়গাঁৱৰ ওচৰত পোৱা চুণ-চুৰুকীৰে সজা, তাৰ কোনো নিদর্শন নাছিল। সেয়ে, আৰ্টৰ দিশৰপৰাই কল্পনাৰে এইবিলাক ৰচনা কৰাৰ পৰিকল্পনাও ল’লে। ৰূপচর্চ্চাৰ মন্দিৰৰ নিচিনা কৰি তাক 'চিত্রবন' নাম দিলে আৰু সেইটোক এটা ইনষ্টিটিউটৰ নিচিনা কৰি পেলালে। ইয়াৰপৰাই 'জয়মতী'খন ১৯৩৩ চনত কৰিলে।" -- ভূপেন হজৰিকা লিখিছিল। এই তথ্য মনত ৰাখি আমি কব পাৰো পোষ্ট-প্রোডাকশনত (Post-production) প্ৰায় দুবছৰ সময় লৈছিল।
জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালা পৰিপাটি, 'সময়' বুজা মানুহ আছিল। সংগীতসূৰ্যৰ ভাষাত "বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ফনী শৰ্মাই ভয় কৰিছিল" সময়ৰ কাম সময়ত পৰিপাটিকৈ কৰি ভাল পোৱা জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাক।
জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাই কাহিনী-চিত্ৰনাট্যৰ পাছতে চিন্তা কৰিছিল "ফেক্টৰি"ৰ। কাম ক'ত কৰিব, ক'ত থাকি কৰিব। কৰ্মী সকলক ক'ত ৰাখিব। চিত্ৰগ্ৰহণৰ আগে আগে ঠিক কৰি লৈছিল কাম কৰা, চিনেকৰ্মী সকলক ৰখা স্থান। ১৯৩৩ চনত তেজপুৰৰ কলংপুৰ বালিজান নৈৰ পাৰত "চিত্রলেখা মুভিট"ন কোম্পানী'ৰ ফিল্ম-শিবিৰ "চিত্ৰবন" পৰিপাটিকৈ সজাই মুকলি কৰিছিল। ভাগে ভাগে কৰ্মী সকলক ৰখা হৈছিল। পুৰুষ-মহিলাক পৃথকে ৰখা হৈছিল। সংগীতসূৰ্যৰ লেখাত পঢ়িছিলো-- "জ্যোতিয়ে ফুনু বৰুৱা আদি বন্ধুৰ হাতত হাত মিলাই আনুষ্ঠানিকভাৱে শপত খাইছিল আৰু খুৱাইছিল এইবুলি 'আহা, আমি শপত খাওঁ যে আমাৰ ছবিত অভিনয় কৰিবলৈ অহা গাভৰুসকলৰ সম্মান আমি অটুট ৰাখিম। ভনীৰূপে সন্মান ৰাখিম।' ...” সংগীতসূৰ্যই আৰু লিখিছিল-- "পঞ্জাবৰ কলাকুশলী মেহতাৰ দলটো থাকে ডাক্তৰৰ কোৱাৰ্টাৰত। ১৯৩২-ৰপৰা 'জয়মতী'ৰ শ্বুটিং হৈছিল ভোলাগুৰিত। 'চিত্ৰবন'ৰ আৰম্ভণি সঁচাকৈয়ে ১৯৩২ চনত।" --এই তথ্য মনত ৰাখি আমি কব পাৰো নেকি, "চিত্ৰবন" পাছত, "জয়মতী"ৰ কাম আগতে আৰম্ভ হৈছিল! "জয়মতী"ৰ অভিনেতা থানুৰাম বৰাই আমাক কৈছিল, "১৯৩১ চনত জ্যোতিপ্ৰসাদে তেজপুৰৰ বিখ্যাত 'পৰ্কী' ঘৰৰ (য'ত গান্ধী, নেহৰুও থাকিছিল) পৰায়ে 'জয়মতী'ৰ কাম আৰম্ভ কৰিছিল। ফটো উঠোৱা কাম আৰম্ভ কৰিছিল 'চিত্ৰবন' মুকলি কৰাৰ পাছত। ফটো উঠোৱাৰ আগতে আখৰা হৈছিল। দুই বছৰ আখৰা হৈছিল।..." সংগীতসূৰ্য ভূপেন হাজৰিকাৰ লেখাতো "জয়মতী"ৰ আখৰাৰ কথা পঢ়িছো-- " 'চিত্ৰবন’ত Internal phone connection আছিল। Light বহুতো। চাৰিটাকৈ কেম্প। দিনত ফেক্টৰী হয়। নিশা তাত Rehearsal চলে। নিশাৰ দৃশ্যবোৰ নিশা আখৰা কৰে। ২ বছৰ Rehearsal হৈছিল। পুৱাৰপৰা মেক আপ আৰম্ভ হয়। আকৌ, দুপৰীয়া দুই বজাৰপৰা মে'ক আপৰ শব্দ থপ্ থপ্ থপ্ থপ্ খঁহাৰ শব্দ। Special property-ৰ কক্ষকো অসমৰ জীৱন্ত যাদুঘৰ যেন লাগিছিল। ..."
(দুই)
জয়মতী'ৰ চিত্ৰনাট্য কৰ্ম এটা পৰ্যয়ত কৰা নাছিল জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাই। এই কথা স্পষ্ট। উদাহৰণ:
(ক)
1. Fade in on title বনৰীয়া সৌন্দৰ্য্যৰ নন্দন ফুলনি নেদেখা নজনা নির্জনত আপোনাতে আপুনি বিকশি ফুলি মৰহি যোৱা লাখো ফুলকলিৰ হাঁহিৰ নিজৰাৰে ভৰপূৰ নগা পৰ্ব্বত।
Fade out
2. Fade in on -
Ext. Long shot slow panoram right and left of distant Naga Hills.
Mix to
Ext. Close view of certain part of Naga Hills with its jungles-view of several falls and vast flower fields.
Fade out
3. Fade in on title
এই চিত্ৰনাট্য অংশ মন কৰক। কেমেৰাৰ ভাষা প্ৰয়োগৰ কথা আছে। আৰু মন কৰক--
( খ)
ৰূপধৰা নাগবন সৌন্দৰ্য্য— অনাঘ্ৰাত সুৰভি সঁফুৰা— আপোনাতে আপুনি বিভোৰা, আপোনাতে আপোন পাহৰা— আপোনাৰ নৃত্যতেই আপুনিয়ে বিয়াকুল হোৱা— নিজৰাৰ পাৰে পাৰে, শিলনিৰ গায়ে গায়ে— দেও দি নাচি ফুৰা— চৰগী ৰাজ্যৰ বাট চিৰআনন্দ– চিৰসৌন্দৰ্য্যৰ জ্বলন্ত কণিকা— আজলী, ৰূপহী— ডালিমী।
কোনে কয় মানৱী লয়ে হায় বনৰ সৌন্দৰ্য্যই ৰূপ ধৰি আহি ডেও দি চাপৰি বায় ।
ৰূপ ধৰা নাগবন সৌন্দৰ্য্য অনাঘ্ৰাত সুৰভি সঁফুৰা আপোনাতে আপুনি বিভোৰা, আপোনাতে আপোন পাহৰা, আপোনাৰ নৃত্যতেই আপুনি বিয়াকুল হোৱা— নিজৰাৰ পাৰে পাৰে।
(খ)ত চিত্ৰনাট্যকাৰ গৰাকীয়ে ছবি আকি লৈছিল। সন্দেহ নাই এয়া (ক)ৰ পূৰ্বে লিখা। কেমেৰাৰ 'চকু'ৰে যি দেখুৱাব, সেয়া নিশ্চয় নিজৰ মনৰ চকুৰে চায় 'সাহিত্য'ৰ ভাষাৰে বৰ্ণনা কৰি লৈছিল।
'জয়মতী'ৰ আন এখন চিত্ৰনাট্য পোৱা যায়, যি খন চিত্ৰনাট্যৰ ৰচনাশৈলী নাটকৰ দৰে। কব পাৰি এই চিত্ৰনাট্য খন সংলাপ কেন্দ্ৰীক। আমি এনেদৰে কব পাৰো নেকি 'নাট্যকাৰ জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালা'ই চিনেমা খনৰ চিত্ৰনাট্যৰ বুনিয়াদ 'নাটকে'ৰে নিৰ্মাণ কৰি লৈছিল! ( 'জয়মতী'ৰ নিৰ্মাণ প্ৰক্ৰিয়া কেন্দ্ৰীক চৰ্চা পোৱা যায় বাংলা আলোচনী 'চিত্ৰপঞ্জী', 'চিনেমা জগৎ', 'নন্দন', অজয় মাহ্ত্ৰেৰ মাৰাঠী গ্ৰন্থ 'আজছা চিত্ৰপট', 'Filmindia'ৰ বিশেষ সংকলন আদিত। উল্লেখ কৰা গ্ৰন্থ, আলোচনী কেইখনত 'জয়মতী'ৰ চিত্ৰগ্ৰহণকাৰীয়ে কোৱা, 'জয়মতী'ৰ চিত্ৰনাট্য কেন্দ্ৰীক 'চৰ্চা' আছে। সেই 'চৰ্চা'ৰ পৰা ধাৰণা কৰিব পাৰি জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাই ফ্ল'ৰতো চিত্ৰনাট্যৰ কাম কৰিছিল, চিত্ৰনাট্য সলনি কৰিছিল, চিত্ৰগ্ৰহণকাৰীক বুজাবলৈ 'ৰেখা'ৰ আশ্ৰয় লৈছিল। । আগলৈ চৰ্চাৰ বাট মুকলি ৰাখি আৰু উল্লেখ কৰিলো জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাই ১৯২২ চনত শিশিৰকুমাৰ ভাদুড়ী আৰু নৰেশ মিত্রৰ পৰিচালনাৰে নিৰ্মিত 'আঁধাৰে আলো' (The Influence of Love ) চোৱাৰ পিছৰে পৰা চিত্ৰনাট্য অধ্যয়ণ আৰু লিখাত ব্যস্ত হৈছিল। সেই সময়ত, 'আঁধাৰে আলো' খন চোৱাৰ পিছত হেনো জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাই চিনেমা খনৰ চিত্ৰগ্ৰহণকাৰী ননি গোপাল ছান্যালক দুবাৰমান লগ কৰিছিল। চিনেমা চৰ্চা কৰিছিল। )১৭ জানুৱাৰী। শিল্পী দিৱস। ১৯৫৩ চনৰ ১৭ জানুৱাৰী ৰ পৰা প্ৰতি বছৰে উদযাপন কৰা হৈছে এই দিনটো। আজিও উদযাপন কৰা হব। আজিৰ পৰা আমাৰ এই জ্যোতি চৰ্চা--
"জ্যোতি ককাইদেৱে বিলাতৰপৰা লাহোৰলৈ আহি পৰিকল্পনা কৰিলে, এখন কথাছবি কৰিব। জয়মতী ষ্টুডিঅ' খুলিব ভোলাগুৰি চাহ বাগিচাত। তেতিয়া হিমাংশুৱে বোম্বেলৈ আহি ব’ম্বে ট'কীজ আৰম্ভ কৰিছে। ইফালে, সমান্তৰালভাৱে প্রমথেশ বৰুৱা নামে আন এজন অসমীয়া ল'ৰাই কলিকতাত নিউ থিয়েটাৰ আৰম্ভ কৰি 'দেবদাস' আদি কৰি গুলজাৰ কৰি পেলাইছে। এফালে ব’ম্বে ট’কীজ আৰু আনফালে প্রমথেশ বৰুৱা। ইফালে ভোলাগুৰিত অকলে জ্যোতিপ্ৰসাদ। লাহোৰত টেক্নিচিয়ান বন্দোৱস্ত কৰি আহিল। লগতে ছাউণ্ড ছিষ্টেমো অসমলৈ লৈ আহিল। কেঁচা ফিল্মখিনি তেতিয়া কলিকতাৰ পৰা জাহাজত বৰফেৰে ঢাকি আনিব লগা হৈছিল। 'ফ্রিজ' নাছিল। সেয়ে, বিশ্বনাথ চাৰিআলিত আহি জাহাজ ৰওঁতে ৰওঁতে বৰফ গলি শেষ। তেতিয়া তাতে এটা গেৰেজত জ্যোতি ককাইদেৱে ৰসায়নাগাৰ এটাও কৰি ল'লে। অকল সেইটোৱেই নহয়। তাৰ পাচত, আহোমৰ দিনৰ পুৰণি কীৰ্ত্তিচিহ্নসমূহ গোটাই ভোলাগুৰি চাহ বাগিচাত এটা ডাঙৰ মিউজিয়ামৰ দৰে কৰি ল'লে। কাৰণ, সেইবিলাক ছবি কৰোঁতে দৰকাৰ হ'ব। সেই কালত ৰংঘৰ, কাৰেংঘৰৰ বাহিৰে অন্য সাধাৰণ মানুহৰ ঘৰ কেনে ধৰণৰ আছিল। খেৰিঘৰেই আছিল, নে গড়গাঁৱৰ ওচৰত পোৱা চুণ-চুৰুকীৰে সজা, তাৰ কোনো নিদর্শন নাছিল। সেয়ে, আৰ্টৰ দিশৰপৰাই কল্পনাৰে এইবিলাক ৰচনা কৰাৰ পৰিকল্পনাও ল’লে। ৰূপচর্চ্চাৰ মন্দিৰৰ নিচিনা কৰি তাক 'চিত্রবন' নাম দিলে আৰু সেইটোক এটা ইনষ্টিটিউটৰ নিচিনা কৰি পেলালে। ইয়াৰপৰাই 'জয়মতী'খন ১৯৩৩ চনত কৰিলে।" -- ভূপেন হজৰিকা লিখিছিল। এই তথ্য মনত ৰাখি আমি কব পাৰো পোষ্ট-প্রোডাকশনত (Post-production) প্ৰায় দুবছৰ সময় লৈছিল।
জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালা পৰিপাটি, 'সময়' বুজা মানুহ আছিল। সংগীতসূৰ্যৰ ভাষাত "বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ফনী শৰ্মাই ভয় কৰিছিল" সময়ৰ কাম সময়ত পৰিপাটিকৈ কৰি ভাল পোৱা জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাক।
জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাই কাহিনী-চিত্ৰনাট্যৰ পাছতে চিন্তা কৰিছিল "ফেক্টৰি"ৰ। কাম ক'ত কৰিব, ক'ত থাকি কৰিব। কৰ্মী সকলক ক'ত ৰাখিব। চিত্ৰগ্ৰহণৰ আগে আগে ঠিক কৰি লৈছিল কাম কৰা, চিনেকৰ্মী সকলক ৰখা স্থান। ১৯৩৩ চনত তেজপুৰৰ কলংপুৰ বালিজান নৈৰ পাৰত "চিত্রলেখা মুভিট"ন কোম্পানী'ৰ ফিল্ম-শিবিৰ "চিত্ৰবন" পৰিপাটিকৈ সজাই মুকলি কৰিছিল। ভাগে ভাগে কৰ্মী সকলক ৰখা হৈছিল। পুৰুষ-মহিলাক পৃথকে ৰখা হৈছিল। সংগীতসূৰ্যৰ লেখাত পঢ়িছিলো-- "জ্যোতিয়ে ফুনু বৰুৱা আদি বন্ধুৰ হাতত হাত মিলাই আনুষ্ঠানিকভাৱে শপত খাইছিল আৰু খুৱাইছিল এইবুলি 'আহা, আমি শপত খাওঁ যে আমাৰ ছবিত অভিনয় কৰিবলৈ অহা গাভৰুসকলৰ সম্মান আমি অটুট ৰাখিম। ভনীৰূপে সন্মান ৰাখিম।' ...” সংগীতসূৰ্যই আৰু লিখিছিল-- "পঞ্জাবৰ কলাকুশলী মেহতাৰ দলটো থাকে ডাক্তৰৰ কোৱাৰ্টাৰত। ১৯৩২-ৰপৰা 'জয়মতী'ৰ শ্বুটিং হৈছিল ভোলাগুৰিত। 'চিত্ৰবন'ৰ আৰম্ভণি সঁচাকৈয়ে ১৯৩২ চনত।" --এই তথ্য মনত ৰাখি আমি কব পাৰো নেকি, "চিত্ৰবন" পাছত, "জয়মতী"ৰ কাম আগতে আৰম্ভ হৈছিল! "জয়মতী"ৰ অভিনেতা থানুৰাম বৰাই আমাক কৈছিল, "১৯৩১ চনত জ্যোতিপ্ৰসাদে তেজপুৰৰ বিখ্যাত 'পৰ্কী' ঘৰৰ (য'ত গান্ধী, নেহৰুও থাকিছিল) পৰায়ে 'জয়মতী'ৰ কাম আৰম্ভ কৰিছিল। ফটো উঠোৱা কাম আৰম্ভ কৰিছিল 'চিত্ৰবন' মুকলি কৰাৰ পাছত। ফটো উঠোৱাৰ আগতে আখৰা হৈছিল। দুই বছৰ আখৰা হৈছিল।..." সংগীতসূৰ্য ভূপেন হাজৰিকাৰ লেখাতো "জয়মতী"ৰ আখৰাৰ কথা পঢ়িছো-- " 'চিত্ৰবন’ত Internal phone connection আছিল। Light বহুতো। চাৰিটাকৈ কেম্প। দিনত ফেক্টৰী হয়। নিশা তাত Rehearsal চলে। নিশাৰ দৃশ্যবোৰ নিশা আখৰা কৰে। ২ বছৰ Rehearsal হৈছিল। পুৱাৰপৰা মেক আপ আৰম্ভ হয়। আকৌ, দুপৰীয়া দুই বজাৰপৰা মে'ক আপৰ শব্দ থপ্ থপ্ থপ্ থপ্ খঁহাৰ শব্দ। Special property-ৰ কক্ষকো অসমৰ জীৱন্ত যাদুঘৰ যেন লাগিছিল। ..."
(দুই)
জয়মতী'ৰ চিত্ৰনাট্য কৰ্ম এটা পৰ্যয়ত কৰা নাছিল জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাই। এই কথা স্পষ্ট। উদাহৰণ:
(ক)
1. Fade in on title বনৰীয়া সৌন্দৰ্য্যৰ নন্দন ফুলনি নেদেখা নজনা নির্জনত আপোনাতে আপুনি বিকশি ফুলি মৰহি যোৱা লাখো ফুলকলিৰ হাঁহিৰ নিজৰাৰে ভৰপূৰ নগা পৰ্ব্বত।
Fade out
2. Fade in on -
Ext. Long shot slow panoram right and left of distant Naga Hills.
Mix to
Ext. Close view of certain part of Naga Hills with its jungles-view of several falls and vast flower fields.
Fade out
3. Fade in on title
এই চিত্ৰনাট্য অংশ মন কৰক। কেমেৰাৰ ভাষা প্ৰয়োগৰ কথা আছে। আৰু মন কৰক--
( খ)
ৰূপধৰা নাগবন সৌন্দৰ্য্য— অনাঘ্ৰাত সুৰভি সঁফুৰা— আপোনাতে আপুনি বিভোৰা, আপোনাতে আপোন পাহৰা— আপোনাৰ নৃত্যতেই আপুনিয়ে বিয়াকুল হোৱা— নিজৰাৰ পাৰে পাৰে, শিলনিৰ গায়ে গায়ে— দেও দি নাচি ফুৰা— চৰগী ৰাজ্যৰ বাট চিৰআনন্দ– চিৰসৌন্দৰ্য্যৰ জ্বলন্ত কণিকা— আজলী, ৰূপহী— ডালিমী।
কোনে কয় মানৱী লয়ে হায় বনৰ সৌন্দৰ্য্যই ৰূপ ধৰি আহি ডেও দি চাপৰি বায় ।
ৰূপ ধৰা নাগবন সৌন্দৰ্য্য অনাঘ্ৰাত সুৰভি সঁফুৰা আপোনাতে আপুনি বিভোৰা, আপোনাতে আপোন পাহৰা, আপোনাৰ নৃত্যতেই আপুনি বিয়াকুল হোৱা— নিজৰাৰ পাৰে পাৰে।
(খ)ত চিত্ৰনাট্যকাৰ গৰাকীয়ে ছবি আকি লৈছিল। সন্দেহ নাই এয়া (ক)ৰ পূৰ্বে লিখা। কেমেৰাৰ 'চকু'ৰে যি দেখুৱাব, সেয়া নিশ্চয় নিজৰ মনৰ চকুৰে চায় 'সাহিত্য'ৰ ভাষাৰে বৰ্ণনা কৰি লৈছিল।
'জয়মতী'ৰ আন এখন চিত্ৰনাট্য পোৱা যায়, যি খন চিত্ৰনাট্যৰ ৰচনাশৈলী নাটকৰ দৰে। কব পাৰি এই চিত্ৰনাট্য খন সংলাপ কেন্দ্ৰীক। আমি এনেদৰে কব পাৰো নেকি 'নাট্যকাৰ জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালা'ই চিনেমা খনৰ চিত্ৰনাট্যৰ বুনিয়াদ 'নাটকে'ৰে নিৰ্মাণ কৰি লৈছিল! ( 'জয়মতী'ৰ নিৰ্মাণ প্ৰক্ৰিয়া কেন্দ্ৰীক চৰ্চা পোৱা যায় বাংলা আলোচনী 'চিত্ৰপঞ্জী', 'চিনেমা জগৎ', 'নন্দন', অজয় মাহ্ত্ৰেৰ মাৰাঠী গ্ৰন্থ 'আজছা চিত্ৰপট', 'Filmindia'ৰ বিশেষ সংকলন আদিত। উল্লেখ কৰা গ্ৰন্থ, আলোচনী কেইখনত 'জয়মতী'ৰ চিত্ৰগ্ৰহণকাৰীয়ে কোৱা, 'জয়মতী'ৰ চিত্ৰনাট্য কেন্দ্ৰীক 'চৰ্চা' আছে। সেই 'চৰ্চা'ৰ পৰা ধাৰণা কৰিব পাৰি জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাই ফ্ল'ৰতো চিত্ৰনাট্যৰ কাম কৰিছিল, চিত্ৰনাট্য সলনি কৰিছিল, চিত্ৰগ্ৰহণকাৰীক বুজাবলৈ 'ৰেখা'ৰ আশ্ৰয় লৈছিল। । আগলৈ চৰ্চাৰ বাট মুকলি ৰাখি আৰু উল্লেখ কৰিলো জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাই ১৯২২ চনত শিশিৰকুমাৰ ভাদুড়ী আৰু নৰেশ মিত্রৰ পৰিচালনাৰে নিৰ্মিত 'আঁধাৰে আলো' (The Influence of Love ) চোৱাৰ পিছৰে পৰা চিত্ৰনাট্য অধ্যয়ণ আৰু লিখাত ব্যস্ত হৈছিল। সেই সময়ত, 'আঁধাৰে আলো' খন চোৱাৰ পিছত হেনো জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাই চিনেমা খনৰ চিত্ৰগ্ৰহণকাৰী ননি গোপাল ছান্যালক দুবাৰমান লগ কৰিছিল। চিনেমা চৰ্চা কৰিছিল। )১৭ জানুৱাৰী। শিল্পী দিৱস। ১৯৫৩ চনৰ ১৭ জানুৱাৰী ৰ পৰা প্ৰতি বছৰে উদযাপন কৰা হৈছে এই দিনটো। আজিও উদযাপন কৰা হব। আজিৰ পৰা আমাৰ এই জ্যোতি চৰ্চা--
মন্তব্যসমূহ
একটি মন্তব্য পোস্ট করুন