নিৰ্বক চিনেমা চাইছিল ভূপেন হাজৰিকাই, চিনেমা নুবুজা বয়সতে। প্ৰমথেশ বৰুৱাৰ চিনেমা। অসমৰ প্ৰমথেশ বৰুৱাই কলিকতালৈ গৈ ধীৰেন্দ্ৰ নাথ গাংগুলীৰ দা ব্ৰিটিছ ডমিনিয়ান ফিল্ম লিমিটেডৰ সৈতে জড়িত হৈছিল। চিনেমাৰ কিছু ধাৰণা লৈ প্ৰমথেশ বৰুৱাই লণ্ডনলৈ যায়: আৰু তাত চিনেমাৰ শিক্ষা লৈছিল। [বিশেষ তথ্য: প্ৰমথেশ বৰুৱাই পোনপ্ৰথমবাৰৰ বাবে ভাৰতীয় চিনেমাত "কৃত্ৰিম পোহৰ" ( "...He was the first to use artificial light in crimina".) কৌশল ব্যৱহাৰ কৰিছিল।]
--উভতি আহি কলিকতাত বৰুৱা পিক্চাৰ্ছ লিমিটেড স্থাপন কৰে। ১৯৩১ চনত বৰুৱা পিক্চাৰ্ছৰ বেনাৰত চিত্ৰগৃহলৈ আহে "অপৰাধী"। নিৰ্বাক আছিল প্ৰমথেশ বৰুৱাৰ এই প্ৰথম চিনৈকৰ্ম। ৬ বছৰ বয়সত ভৃপেন হাজৰিকাই গুৱাহাটিৰ বিজুলি (তেতিয়া চিত্ৰগৃহটোৰ নাম বিজুলি নাছিল।) চিত্ৰগৃহত "অপৰাধী" চাইছিল। ইয়াৰ পাছত অভিনয় কৰিছিল, অভিনয় কৰি গীতো গাইছিল জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাৰ "ইন্দ্ৰ-মালতী"ত। এনেদৰে ক'লে ভুল নহব--, ভূপেন হাজৰিকাৰ মন-মগজুত গজা "চিনেমা পোখা"ৰ বীজ-- "অপৰাধী" আৰু "ইন্দ্ৰমালতী"। ("প্ৰমথেশ বৰুৱাৰ নিৰ্বাক, সেই কথা নথকা ছবি খন চোৱাৰ সময়ত মোৰ মনলৈ আহিছিল--. এদিন ময়ো ছবি কৰিম। ছবি মই তেতিয়া আঁকো, কাৰোবাক দেখুৱালে কয় 'ভাল হৈছে" বুলি। মই ঠিক কৰিছিলো এদি গতি থকা ছবি আকিম, কেমেৰাৰে।" --ভূপেন হাজৰিকা) --সময় আগবাঢ়িল। বিদেশৰ মাটিতো মনত, মগজূত চিনমাৰ পোক। সংগীতৰ লগতে চিনেমাৰ বাবেও সময় খৰচ কৰিছিল। বিদেশত বিখ্যাত চিনেমা চাইছিল। ভাৰতলৈ আহি বলৰাজ সাহানি, অশোক কুমাৰ আদিৰ লগত চিনেমা চৰ্চা কৰিছিল।
***********
বিদেশৰ পৰা উভতি আহিছিল ভূপেন হাজৰিকা। এদিন মুম্বাই (তেতিয়াৰ বোম্বাই) পাইছিল। বলিউদ ফুৰিছিল। বলৰাজ সাহানিক লগ কৰিছিল। ( "মই বলৰাজ সাহানিক লগ ধৰিলোঁ। তেতিয়া তেওঁ 'দো বিঘা জমীন' কৰি উঠিছে। তেওঁৰ মুটাৰ এখনহে আছিল, তেতিয়াও গাড়ী কিনিব পৰা নাছিল। মই তেওঁৰ প্লুটাৰত উঠি সাহানিক ভাত খাবলৈ শহুৰৰ ঘৰলৈ নিমন্ত্ৰণ কৰি আনিলোঁ। তেওঁৰ মুঠেই অহঙ্কাৰ। নাছিল। ..." --ভূপেন হাজৰিকা) বলৰাজ সাহানিয়ে এদিন আহি ভূপেন হাজৰিকাক প্ৰস্তাৱ দিছিল "মই কথা আগবঢ়াইছো, ছবি এখনত সংগীতৰ কাম কৰিব লাগিব। অমৰ কুমাৰৰ চিনেমা।" ভৃপেন হাজৰিকাই ইচ্ছা নকৰিলে। ইচ্ছা নকৰিলে অমৰ কুমাৰৰ সৈতে দ্বিতীয় বাৰ বহাৰ পাছত। এই তথ্য স্পষ্ট নহয়-- চিনেমা খনৰ নাম কি? সম্ভৱতঃ গৰম কোট। চিনেমা খনৰ নাম উল্লেখ নকৰাকৈ বলৰাজ সাহানিয়ে কৈছিল-- "ভূপেন হাজৰিকাক মই কেইবাবাৰো মান্তি কৰাব পৰা নাছিলো। অমৰ কুমাৰৰ সৈতে প্ৰথম বাৰ বহাৰ পাছত চিনেমা খনত কেনেধৰণৰ সংগীত দিব মোক কৈছিল। কিন্তু দ্বিতীয়বাৰ বহাৰ পাছত কৈছিল-- চিনেমা খনৰ বাবে সংগীত ৰচনা তেওঁৰ (ভৃপেন হাজৰিকাৰ) বাবে সম্ভৱ নহয়। পাছত খবৰ কৰি ইমান খিনিয়ে জানিছিলো-- ভূপেন হাজৰিকা 'সংগীতৰ বেপাৰী'নহয়। ভূপেন হাজৰিকাৰ বাবে সংগীত প্ৰাৰ্থনা। ..." (উৎস: Filmindia / Editor: Baburao Patel)
অভিনেতা অশোক কুমাৰেও কৈছিল, "তুমি ইয়াত নোৱাৰিবা! তুমি কি ভাবিছা ইয়াত সেইটো ডাঙৰ কথা নহয়। তোমাৰ চিন্তাৰ বিশেষ গুৰুত্ব নাই। তুমি অসমলৈ যোৱা, তাৰ পৰায়ে আৰাম্ভ কৰা। তুমি অসমৰ পৰা যেতিয়া ভাল কাম কৰিবা, ইয়াতো ভাল কাম কৰা মানুহ আছে, এই ভাল কাম কৰা সকলে তোমাক বিছাৰি অসম পাব! ..." (উৎস: Filmindia / Editor: Baburao Patel) অৱশ্যে ভৃপেন হাজৰিকাই কৈছিল-- "মই ক'লোঁ— মই ফিল্ম কৰিম, কিন্তু এতিয়া মই একো থিৰাং কৰা নাই। কৰিলে মই শিক্ষামূলক কথাছবি কৰিম - other ideas, let me see. যিটো মই শিকি আহিছোঁ। I have got..." ("পাচত অশোক কুমাৰৰ তালৈ গ'লোঁ। অশোক কুমাৰে মোক ভাত খুৱালে। মোক থৈ আহিবলৈ ভায়েক অনুপ কুমাৰক মোমায়েকৰ ঘৰলৈ পঠিয়াই দিছিল। অশোক কুমাৰে তেতিয়া ‘পৰিণীতা' নামৰ ছবিখন কৰি আছিল। মোৰ এতিয়াও মনত আছে নিউয়র্কত থাকোঁতে যে অশোক কুমাৰে 555 চিগাৰেট খাইছিল। হাটৰ অসুখৰ কাৰণে পাচত খাবলৈ এৰিলে। তেওঁ নিজে চিগাৰেট অনাই মোক খাবলৈ দিছিল। বিমল ৰয়ে মোলৈ চাইছিল। মীনাকুমাৰীয়ে বঙালী সাজ-পাৰ পিন্ধি ঘৰ এটাত আছিল। ছেটতে। অশোক কুমাৰে ধুতী পিন্ধিছিল। শ্বটটো ল’বলৈ সকলো সাজু হৈছিল। কিন্তু মই অহা কাৰণে হুলস্থূল লাগি গ'ল। হুলস্থুল লগালে অশোক কুমাৰে নিজেই। তেওঁৰ বোম্বে টকীজৰ শীত-তাপ নিয়ন্ত্রিত কোঠালৈ নি মাছ-ভাত খুৱাইছিল। তেওঁ মোক সুধিলে-- তুমি ফিল্মত কিবা কৰিবা নেকি?
মই ক'লোঁ— মই ফিল্ম কৰিম, কিন্তু এতিয়া মই একো থিৰাং কৰা নাই। কৰিলে মই শিক্ষামূলক কথাছবি কৰিম - other ideas, let me see. যিটো মই শিকি আহিছোঁ। I have got
তেওঁ মোক আকৌ সুধিলে Are you interested in Indian Film Industry?
মই ক'লোঁ : এতিয়ালৈকে মই একো ভবাই নাই।" --ভৃপেন হাজৰিকা)
উভতি অসম পাইছিল। ভূপেন হাজৰিকাৰ মনত অশোক কুমাৰে যি কৈছিল, সেয়া মনৰ দ লৈকে শিপাইছিল। আৰু এদিন আৰম্ভ কৰিছিল "এৰা বাটৰ সুৰ"। সচাকৈয়ে, অশোক কুমাৰে কোৱাৰ দৰে অসমৰ মাটিত কৰা চিনেকৰ্মৰে বলিউদৰ বহুতে ভৃপেন হাজৰিকাৰ "জোনাক-জোনাক" সংগীত অনুভৱ কৰিছিল। অনুভৱ কৰা সকলৰ মাজৰে এটা নাম-- আত্মা ৰাম। "আৰোপ" (১৯৭৩)ৰ পৰিচালক। (ক্ৰমশ:)
--উভতি আহি কলিকতাত বৰুৱা পিক্চাৰ্ছ লিমিটেড স্থাপন কৰে। ১৯৩১ চনত বৰুৱা পিক্চাৰ্ছৰ বেনাৰত চিত্ৰগৃহলৈ আহে "অপৰাধী"। নিৰ্বাক আছিল প্ৰমথেশ বৰুৱাৰ এই প্ৰথম চিনৈকৰ্ম। ৬ বছৰ বয়সত ভৃপেন হাজৰিকাই গুৱাহাটিৰ বিজুলি (তেতিয়া চিত্ৰগৃহটোৰ নাম বিজুলি নাছিল।) চিত্ৰগৃহত "অপৰাধী" চাইছিল। ইয়াৰ পাছত অভিনয় কৰিছিল, অভিনয় কৰি গীতো গাইছিল জ্যোতি প্ৰসাদ আগৰৱালাৰ "ইন্দ্ৰ-মালতী"ত। এনেদৰে ক'লে ভুল নহব--, ভূপেন হাজৰিকাৰ মন-মগজুত গজা "চিনেমা পোখা"ৰ বীজ-- "অপৰাধী" আৰু "ইন্দ্ৰমালতী"। ("প্ৰমথেশ বৰুৱাৰ নিৰ্বাক, সেই কথা নথকা ছবি খন চোৱাৰ সময়ত মোৰ মনলৈ আহিছিল--. এদিন ময়ো ছবি কৰিম। ছবি মই তেতিয়া আঁকো, কাৰোবাক দেখুৱালে কয় 'ভাল হৈছে" বুলি। মই ঠিক কৰিছিলো এদি গতি থকা ছবি আকিম, কেমেৰাৰে।" --ভূপেন হাজৰিকা) --সময় আগবাঢ়িল। বিদেশৰ মাটিতো মনত, মগজূত চিনমাৰ পোক। সংগীতৰ লগতে চিনেমাৰ বাবেও সময় খৰচ কৰিছিল। বিদেশত বিখ্যাত চিনেমা চাইছিল। ভাৰতলৈ আহি বলৰাজ সাহানি, অশোক কুমাৰ আদিৰ লগত চিনেমা চৰ্চা কৰিছিল।
***********
বিদেশৰ পৰা উভতি আহিছিল ভূপেন হাজৰিকা। এদিন মুম্বাই (তেতিয়াৰ বোম্বাই) পাইছিল। বলিউদ ফুৰিছিল। বলৰাজ সাহানিক লগ কৰিছিল। ( "মই বলৰাজ সাহানিক লগ ধৰিলোঁ। তেতিয়া তেওঁ 'দো বিঘা জমীন' কৰি উঠিছে। তেওঁৰ মুটাৰ এখনহে আছিল, তেতিয়াও গাড়ী কিনিব পৰা নাছিল। মই তেওঁৰ প্লুটাৰত উঠি সাহানিক ভাত খাবলৈ শহুৰৰ ঘৰলৈ নিমন্ত্ৰণ কৰি আনিলোঁ। তেওঁৰ মুঠেই অহঙ্কাৰ। নাছিল। ..." --ভূপেন হাজৰিকা) বলৰাজ সাহানিয়ে এদিন আহি ভূপেন হাজৰিকাক প্ৰস্তাৱ দিছিল "মই কথা আগবঢ়াইছো, ছবি এখনত সংগীতৰ কাম কৰিব লাগিব। অমৰ কুমাৰৰ চিনেমা।" ভৃপেন হাজৰিকাই ইচ্ছা নকৰিলে। ইচ্ছা নকৰিলে অমৰ কুমাৰৰ সৈতে দ্বিতীয় বাৰ বহাৰ পাছত। এই তথ্য স্পষ্ট নহয়-- চিনেমা খনৰ নাম কি? সম্ভৱতঃ গৰম কোট। চিনেমা খনৰ নাম উল্লেখ নকৰাকৈ বলৰাজ সাহানিয়ে কৈছিল-- "ভূপেন হাজৰিকাক মই কেইবাবাৰো মান্তি কৰাব পৰা নাছিলো। অমৰ কুমাৰৰ সৈতে প্ৰথম বাৰ বহাৰ পাছত চিনেমা খনত কেনেধৰণৰ সংগীত দিব মোক কৈছিল। কিন্তু দ্বিতীয়বাৰ বহাৰ পাছত কৈছিল-- চিনেমা খনৰ বাবে সংগীত ৰচনা তেওঁৰ (ভৃপেন হাজৰিকাৰ) বাবে সম্ভৱ নহয়। পাছত খবৰ কৰি ইমান খিনিয়ে জানিছিলো-- ভূপেন হাজৰিকা 'সংগীতৰ বেপাৰী'নহয়। ভূপেন হাজৰিকাৰ বাবে সংগীত প্ৰাৰ্থনা। ..." (উৎস: Filmindia / Editor: Baburao Patel)
অভিনেতা অশোক কুমাৰেও কৈছিল, "তুমি ইয়াত নোৱাৰিবা! তুমি কি ভাবিছা ইয়াত সেইটো ডাঙৰ কথা নহয়। তোমাৰ চিন্তাৰ বিশেষ গুৰুত্ব নাই। তুমি অসমলৈ যোৱা, তাৰ পৰায়ে আৰাম্ভ কৰা। তুমি অসমৰ পৰা যেতিয়া ভাল কাম কৰিবা, ইয়াতো ভাল কাম কৰা মানুহ আছে, এই ভাল কাম কৰা সকলে তোমাক বিছাৰি অসম পাব! ..." (উৎস: Filmindia / Editor: Baburao Patel) অৱশ্যে ভৃপেন হাজৰিকাই কৈছিল-- "মই ক'লোঁ— মই ফিল্ম কৰিম, কিন্তু এতিয়া মই একো থিৰাং কৰা নাই। কৰিলে মই শিক্ষামূলক কথাছবি কৰিম - other ideas, let me see. যিটো মই শিকি আহিছোঁ। I have got..." ("পাচত অশোক কুমাৰৰ তালৈ গ'লোঁ। অশোক কুমাৰে মোক ভাত খুৱালে। মোক থৈ আহিবলৈ ভায়েক অনুপ কুমাৰক মোমায়েকৰ ঘৰলৈ পঠিয়াই দিছিল। অশোক কুমাৰে তেতিয়া ‘পৰিণীতা' নামৰ ছবিখন কৰি আছিল। মোৰ এতিয়াও মনত আছে নিউয়র্কত থাকোঁতে যে অশোক কুমাৰে 555 চিগাৰেট খাইছিল। হাটৰ অসুখৰ কাৰণে পাচত খাবলৈ এৰিলে। তেওঁ নিজে চিগাৰেট অনাই মোক খাবলৈ দিছিল। বিমল ৰয়ে মোলৈ চাইছিল। মীনাকুমাৰীয়ে বঙালী সাজ-পাৰ পিন্ধি ঘৰ এটাত আছিল। ছেটতে। অশোক কুমাৰে ধুতী পিন্ধিছিল। শ্বটটো ল’বলৈ সকলো সাজু হৈছিল। কিন্তু মই অহা কাৰণে হুলস্থূল লাগি গ'ল। হুলস্থুল লগালে অশোক কুমাৰে নিজেই। তেওঁৰ বোম্বে টকীজৰ শীত-তাপ নিয়ন্ত্রিত কোঠালৈ নি মাছ-ভাত খুৱাইছিল। তেওঁ মোক সুধিলে-- তুমি ফিল্মত কিবা কৰিবা নেকি?
মই ক'লোঁ— মই ফিল্ম কৰিম, কিন্তু এতিয়া মই একো থিৰাং কৰা নাই। কৰিলে মই শিক্ষামূলক কথাছবি কৰিম - other ideas, let me see. যিটো মই শিকি আহিছোঁ। I have got
তেওঁ মোক আকৌ সুধিলে Are you interested in Indian Film Industry?
মই ক'লোঁ : এতিয়ালৈকে মই একো ভবাই নাই।" --ভৃপেন হাজৰিকা)
উভতি অসম পাইছিল। ভূপেন হাজৰিকাৰ মনত অশোক কুমাৰে যি কৈছিল, সেয়া মনৰ দ লৈকে শিপাইছিল। আৰু এদিন আৰম্ভ কৰিছিল "এৰা বাটৰ সুৰ"। সচাকৈয়ে, অশোক কুমাৰে কোৱাৰ দৰে অসমৰ মাটিত কৰা চিনেকৰ্মৰে বলিউদৰ বহুতে ভৃপেন হাজৰিকাৰ "জোনাক-জোনাক" সংগীত অনুভৱ কৰিছিল। অনুভৱ কৰা সকলৰ মাজৰে এটা নাম-- আত্মা ৰাম। "আৰোপ" (১৯৭৩)ৰ পৰিচালক। (ক্ৰমশ:)
মন্তব্যসমূহ
একটি মন্তব্য পোস্ট করুন