সরাসরি প্রধান সামগ্রীতে চলে যান

দূৰ্গাৰ নিৰ্দেশত কেমেৰা ঘূৰাইছে... /৩

চিনামা by: Utpal Mena
১৭ জুলাই ২০২২। চেৰাপুঞ্জিত আমাৰ দ্বিতীয়তো দিন।
-- সময় আগুৱাইছিল।
-- চাহ-মেগি পৰ্ব শেষ হৈছিল। চুটি হোৱা চিগাৰেটৰ টুকুৰাটো মাটিত পেলাই দি জোতাৰে গচকি দিছিল দূৰ্গাই।
-- ৰ'দ ওলাইছিল। চেচাঁ চেচাঁ ভাৱ অকনো নাছিল। সুন্দৰ পোহৰ পোৱাত দূৰ্গা আকৌ ব্যস্ত হৈছিল চিত্ৰগ্ৰহনত। 
স্পষ্ট হৈছিল চেভেন চিষ্টাৰছ জলপ্ৰপাত। দূৰ্গাই নিৰ্দেশ দিছিল বিভিন্ন দিশৰ পৰা  কেমেৰাত বন্দী কৰিবলৈ।
মই উভতিছিলোঁ Bynardi inn -লৈ। দূৰ্গাই কৰিবলৈ দিয়া কামত ব্যস্ত হৈছিলোঁ। 
শ্বিলঙৰ পৰা সোহ-ৰালৈ (ছেৰাপুঞ্জিলৈ) যোৱাৰ বাটত অদ্ভুত পাহাৰ খন। গাড়ী ৰাখি পথৰ বাওঁফালে আমি নামি গৈছিলোঁ। পথতকৈ কিছু তললৈ, খটখটিৰে। নিজৰাৰ কুলু কুলু শব্দ আমাৰ কাণত পৰিছিল। এটা-দুটা নহয়, যেন শ-হেজাৰ নিজৰাৰ কুলু কুলু! আৰু কিছু নামি আৰু কিছু তল পালোঁ। নাই, এটা নিজৰাও চকুত নপৰিল। শব্দ, কেৱল শ-হেজাৰ নিজৰাৰ হাঁহি! যিমান দূৰলৈ চাব পাৰি, সিমান দূৰলৈ কেৱল খাচী পাহাৰৰ সেউজীয়া সৌন্দৰ্য। --কেমেৰা ঘূৰাই থকাৰ সময় দূৰ্গাই কৈছিল, "এই যে শ-হেজাৰ নিজৰাৰ কুলু কুলু, এই যে দেখা নাই, শুনিছোঁহে, এয়া হৃদয়ৰ হাঁহি হব পাৰে, কান্দোনো হব পাৰে! --নায়িকাৰ!"
--ঠিক গল্পটো নহয়, গল্পটোৰ blueprint আঁকি লৈ কাম আগবঢ়াই প্ৰাক চিত্ৰনাট্য পৰ্ব। দূৰ্গাই কৈছিল-- "এই খিনিতে চিনেমা খনৰ নায়িকাক লৈ দুই ঘণ্টা মানৰ কাম কৰিব পৰিচালকে। আমি যে আজি এই কাম খিনি কৰিলোঁ, নকৰিলে দুই ঘণ্টাত নহয়,  এসপ্তাহতো কাম শেষ নহব!"
--কিয়?
"আজি যিমান খিনি কাম কৰিলো, শ্বট ললো, ইমান খিনিৰে গল্প বহুখিনি আগবঢ়াব পাৰিব। 'চৰিত্ৰ'ক লৈ কেইটামাণ শ্বট ল'লেই হব, মোৰ ধাৰণাত।..." --দূৰ্গাই কৈছিল। যাত্ৰাকালত দূৰ্গাই কোৱা কথাৰ পৰা ধাৰণা কৰিছিলোঁ, প্ৰাক চিত্ৰনাট্যৰ কেমেৰাকৰ্মৰ ১০০% শতাংশ ফুটেজেই পৰিচালক-চিত্ৰনাট্যকাৰে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। আৰু ইমান খিনি জানিছিলোঁ, চিত্ৰনাট্য ৰচনাৰ পূৰ্বে আংশিক (৪০% শতাংশ)  চিত্ৰগ্ৰহণ কৰা চিনেমাৰ প্ৰাথমিক চিত্ৰনাট্য পৰিচালকে লিখে, চিত্ৰনাট্য ডিজাইনাৰৰ সহায়ত। 
--সময় আগবাঢ়িল।
--এন্ধাৰ নামি আহিছিল।
দূৰ্গাই দিয়া দায়িত্ব শেষ কৰি Bynardi inn -ৰ বেলকনিত ঠিয় হৈছিলোহে, দৌৰাৰ দৰে আহি বান থাবাহই ক'লে-- "গান গাবলৈ গান গোৱা মানুহ আহিব, সেই খিনিতে (Bynardi inn -ৰ সন্মুখৰ পথটো দেখুৱাই ক'লে) গাব। চকী পাৰি দিম। ইয়াৰ পৰায়ে দেখিব!"
দেখিলোঁ, বাদ্য-শব্দ যন্ত্ৰ লৈ চাৰি-পাঁচ গৰাকী যুবকে পথৰ দাঁতিত নামিছে। বুজিলোঁ, আৰু কিছু সময় পাছতে গীত শুনিবলৈ, চাবলৈ পাম। দেখিলোঁ, যুৱক কেইগৰাকীৰ সৈতে দূৰ্গাকো। দূৰ্গাই কথা পাতিছে। বুজিলোঁ, দূৰ্গাই কেমেৰা চলাব।
দুৰ্গাৰ নিৰ্দেশত কেমেৰা চলিল। পদপথত গীত গাইছে, গীটাৰ আদিৰ সৈতে খাচী সমাজৰ লোকবাদ্যও বাজিছে।
মিড শ্বট, ৱাইড শ্বটত ধৰি ৰাখিলে পদপথৰ সংগীতানুষ্ঠান। পাছত সৰু পৰ্দাত গীতটো চাইছিলোঁ। বুজিছিলোঁ-- কেনেদৰে realistic cinematic কৰ্ম বোৰ কৰা হয়।
দূৰ্গাই কৈছিল, "এনেধৰণৰ সংগীতকৰ্ম ইয়াত প্ৰতি শনিবাৰ, দেওবাৰে হয়। আনবাৰেও হয়, মাজে সময়ে। গতিকে দিগদাৰ নহব, পাছত নায়িকাক লৈ দুটামান ক্ল'জ শ্বট লোৱাত। মই তেওঁলোকৰ সৈতে কথা পতিছোঁ, মই যে কেমেৰাত ধৰি ৰখালোঁ, খাচী লোক গীতটো, সেই গীতটোৰে সংগীতানুষ্ঠান আৰম্ভ কৰাতো তেওঁলোকৰ অলিখিত নিয়ম।" (আৰু আছে)

মন্তব্যসমূহ

Other posts

চিনেবোদ্ধা, চিনেযোদ্ধা আৰু অসমীয়া 'চিনেমা নোচোৱা' সীমান্ত শেখৰ /২

উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? ৰাজ্যৰ লগতে দেশ-বিদেশৰ চিনেমাৰ অনুভৱ থকা এই নাম কেইটা উদাহৰণ মাত্ৰ। 'চিনেমা' জনা ( নিৰ্মাণ, বজাৰ, মহোৎসৱ ইত্যাদিৰ দখল থকা) লোকৰ আকাল অসমত আছে বুলি নাভাবো। এই কথা স্পষ্ট 'অসমীয়া চিনেমা'ৰ 'উন্নয়ন'ৰ বাবে অসমীয়া চিনেমাৰ লগতে 'দেশ-বিদেশৰ চিনেমা' জানিব লগিব। অধ্যয়ণ কৰিব লাগিব অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে।  ( যদি অধ্যক্ষ গৰাকীৰ কাম কেৱল চহী কৰা, তেতিয়া হ'লে বেলেগ কথা! তেতিয়া আমি জানিব বিছাৰিম-- অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে কাৰ নিৰ্দেশত চহী কৰে?) চৰ্চ হৈছে --অধ্যক্ষৰ আসনত বহুওৱা সীমান্ত শেখৰে কোনোবা ইণ্টাৰভিউত হেনো কৈছিল অসমীয়া চিনেমা নাচাওঁ বুলি! যদি এয়া সত্য, স্বাভাবিকতে কব লাগিব --অসমীয়া চিনেমা নোচোৱা অধ্যক্ষ এগৰাকীৰ নেতৃত্বত অসমীয়া চিনেমাৰ উত...

ভূপেন হাজৰিকা, চিনেমা আৰু চিনেমাৰ জাল /৯

Bhupen Hazarika "এৰা বাটৰ সুৰ"-এ চিনে অভিজ্ঞতা দিলে ভূপেন হাজৰিকাক। চিত্ৰৰসিকে ভাল পালে, চিনেমা আলোচকেও প্ৰশংসা কৰিলে-- সেয়াই আছিল প্ৰথম চিনেকৰ্মৰ সুখ। দুখ-- ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটাৰ "সুখ" আশা কৰিছিল, নাপালে। নপোৱাৰ বাবে আছৰিত হৈছিল, চিনেমা খনৰ দৰ্শক হোৱা চিনেমা আলোচক সকলো। কলিকতাৰ আলোচক সকলৰ ওচৰত ভৃপেন হাজৰিকাই নিজৰ মনৰ চিনেসুখ প্ৰকাশ কৰিছিল এনেদৰে-- "ছবি ভাল পোৱা সকলে ভাল পাইছে, আপোনালোকে ভাল পাইছে। আপোনালোকৰ ভাল পোৱাই মোৰ সুখ বঢ়াইছে। আৰু ছবি কৰিবলৈ সাহস দিছে। আৰু ছবি কৰিম। 'এৰা বাটৰ সুৰ'ৰ দৰে নহয়, কিছু বেলেগ। 'এৰা বাটৰ সুৰ'-এ শিকালে, যি শিকালে সেই খিনিৰে বেলেগ কৰিম।" (উৎস: চিত্ৰবাণী, সম্পাদক: গৌৰ চট্টোপধ্যায়) প্ৰথম পৰিচালনাৰ প্ৰায় ৪ বছৰ পাছত হাতত ল'লে দ্বিতীয় খন অসমীয়া চিনেমাৰ কাম। ("মোৰ মগজুত খেলালে, মই এখন অসমীয়া ছবি কৰিম। কিন্তু মই কিন্তু নলওঁ। 'এৰাবাটৰ সুৰখন পৰীক্ষামূলক আছিল, কাহিনী নাছিল। গতিশীল সমূহ এটাই বুটলি লোৱা অভিজ্ঞতাখিনিয়েই 'এৰাবাটৰ সুৰ। এইবাৰ মই ক্লাছিক বস্তু, এটা লোৱাৰ কথা ভাবিলোঁ, যিটো গাঁৱ...

গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে?

assamese singer by: Utpal Mena মহাশ্বেতাই গাইছিল-- "অস্ত আকাশৰে সপোন ৰহণ সানি ক্লান্ত লুইতৰে হেঙুলীয়া পানী। বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়..." মঞ্চলৈ উঠি আহিয়ে স্বনামধন্য ভাৰতীয় সৰোদবাদক তথা শাস্ত্রীয় সঙ্গীতজ্ঞ আমজাদ আলী খানে কৈছিল, মহাশ্বেতা গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে? শুনাইছিল। তন্ময় হৈ শুনিছিল সংগীত নক্ষত্ৰই। ২৪ ছেপ্টেম্বৰ। নতুন দিল্লীৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ ভৱনত মোৰ ভূপেন হাজৰিকা প্ৰকল্পৰ দ্বিতীয় খণ্ড "Bhupen Hazarika Volume II"  উন্মোচন কৰিছিল সংগীত নক্ষত্ৰ আমজাদ আলী খানে। এই অনুষ্ঠান মুকলি কৰা হৈছিল মহাশ্বেতাই গোৱা "ভূপেন্দ্ৰ সংগীত"টোৰে।  এই যে গীতটো গাইছিল তাৰ আগলৈকে মহাশ্বেতা নামৰ গায়িকা গৰাকীক আমিয়ো জনা নাছিলোঁ। শুনিছিলো মাত্ৰ। ইউটিউবত। কিন্তু ইমান সুন্দৰ সাংগীতিক অনুভৱ কৰা নাছিলোঁ, মঞ্চত "অস্ত আকাশৰে সপোন..." শুনাৰ আগলৈকে। ১৯৫৮ চনতে সুধাকণ্ঠই শব্দ-সুৰেৰে ৰচনা কৰা এই গীতত আকৌ এবাৰ অনুভৱ কৰিছিলোঁ "লুইতৰ অস্ত ৰবিৰ সৌন্দৰ্য", "দুয়ো পাৰে কত মানুহ, কত যে ইতিহাস", "জীৱনৰে দিগন্ত অপাৰ" ইত্যাদি। পাছত মহাশ্বেতাক সুধিছিলোঁ--...

The Seventh String

" The Seventh String by: Utpal Mena "The Seventh String" (দ্যা চেভেন্থ ষ্ট্ৰিং) --নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ চিনেকৰ্ম। চিনেমা খনৰ লেখক বৰ্ষা বাহাৰ। নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ তনয়া বৰ্ষা বাহাৰে ইংৰাজিত লিখা এটা চুটি গল্প চিনেমা খনৰ শিপা। --চিনেমা খনত লেখক বৰ্ষা বাহাৰ এটা "চৰিত্ৰ'লৈ ৰূপান্তৰ হৈছে, যিটো "চৰিত্ৰ" (নিষ্ঠা কাশ্যপ) চিনেমা খনৰ মূল বিন্দু, যিটো বিন্দুৰ সৰল ৰৈখিক গতিয়ে আকাৰ দিছে এটা কাহিনীৰ। "বাস্তৱবাদ"ৰ ওচৰৰ কাহিনী, বাস্তৱ অভিনয় (realistic acting) -ৰে নিৰ্মাণ কৰা ৰূপালী গল্পৰ। শীৰ্ষ বিন্দু (climax)-ৰ পৰা গতি কৰিছে নিষ্ঠা কাশ্যপ বিন্দুটো। নিষ্ঠাই মৃত্যু বিচাৰিছে। হাতৰ শিৰা কাটি চৰম সিদ্ধান্ত লোৱাৰ চেষ্টা নিষ্ঠাৰ। এই প্ৰথম বিন্দুটো পৰিচালকে ঠিয় কৰাইছে কেমেৰাৰ ভাষাৰে। কাট কাট-- কেইটা মান শ্বটেৰে। চিনেমেটিক কাৰবাৰত --উত্তেজনা। দৰ্শকক ভাবিবলৈ সময় দিয়া নাই। উত্তেজনাৰ মাজত সোমাবলৈ বাধ্য-- দৰ্শক। আৰু যেতিয়া দৰ্শক উত্তেজনাৰ পৰা মুক্ত হৈছে কাহিনীয়ে আকাৰ লৈ গতি কৰিছে। কাহিনীয়ে দৰ্শকক বন্দী কৰিছে। --ৰূপালী গল্পটো আৰম্ভ হৈছে মুম্বাইত। লো...