সরাসরি প্রধান সামগ্রীতে চলে যান

shadow assassins" -- ক'লা অধ্যয়ৰ ৰূপালী গল্প

"shadow assassins" (“শ্বেড' এছাচিনছ”)-- চালোঁ। অনুভৱ কৰিলোঁ-- গুপ্ত হত্যাৰ মন গধুৰ কৰা সেই (অ) সময়। চিনেমা খনৰ পৰিচালক-লেখক নীলাঞ্জন ৰীতা দত্তই শ্বট প্ৰয়োগ, অভিনয় প্ৰয়োগৰ সময়ত বিশেষ ভাবে মনত ৰখা (আমাৰ অনুভৱত) চিনেমন্ত্ৰ-- Reality (বাস্তৱতা)। বাস্তৱিক অভিনয় (realistic acting) -ৰে নিৰ্মাণ কৰিছে চৰিত্ৰ। আৰু চৰিত্ৰক ঠিয় কৰাইছে বাস্তৱ পৰিবেশত। পৰিচালক গৰাকীৰ চিনে দক্ষতা এই খিনিতে--, বাস্তৱ বিষয়বস্তুক বাস্তৱ অভিনয়ৰে বাস্তৱ পৰিবেশত "পৰ্দা"লৈ আনিছে গতিত হীন-দেড়ি হব নিদিয়াকৈ। আমাৰ ধাৰণাত এয়া নিশ্চয় পৰিচালক গৰাকীৰ বাবে সমস্যা আছিল, বিষয়বস্তুৰ তথ্যচিত্ৰ কেন্দ্ৰীক টান। পৰিচলক-লেখকৰ বুদ্ধিদীপ্ত গল্প প্ৰয়োগ আৰু চিনেগতি গণিতৰ সু-পৰিকল্পিত  ব্যৱহাৰৰ বাবে এই সমস্যাৰ আঁতৰতে ৰৈ গ'ল  “শ্বেড' এছাচিনছ” ৰূপালী গল্পটো।
চিনেমা খনৰ বিষয়বস্তু?
--চিনেমা খনৰ নামতে স্পষ্ট হৈ আছে, ছায়া ঘাটক। গুপ্তহত্যা। আৰম্ভণিতে উৎকণ্ঠা, তাৰ পাছতে-- ভূগোল, ইতিহাস। চিনেমাখনৰ বিষয়বস্তু অসমৰ, অসমৰ ৯০ দশকৰ গুপ্তহতাৰ এটা ক'লা অধ্যায়। মূল কাহিনীটো নিৰ্মাণ কৰিছে এটা পৰিয়ালক কেন্দ্ৰ কৰি। পৰিয়ালটোৰ এজন সদস্য আলফাৰ সৈতে জড়িত (আলফাৰ মূল মানুহ)। এই যে জড়িত, সেয়াই পৰিয়ালটোৰ বাবে "সমস্যা" হয়; আৰু এদিন পৰিয়ালটোৰ দুজন সদস্যৰহে গুপ্তহত্যৰীৰ পৰা প্ৰাণ ৰক্ষা পৰে। (দৰ্শক হৈ থকা সময়ত মনলৈ আহিছিল 
১৯৯৮ চনৰ ১১আগষ্টৰ নিশা দুৰ্বৃত্তৰ নিৰ্বিচাৰ গুলীচালনাত মৃত্যু হোৱা  চিকিৎসক, সাহিত্যিক, সমাজকৰ্মী ডা° ধৰণীধৰ দাস, সগৰ্ভা পত্নী ৰূপজ্যোতি শইকীয়া, মাতৃ ফুলেশ্বৰী দাস আৰু ভগ্নী লতিকা কছাৰী। ডা°দাস মিথিংগা দৈমাৰীৰ ককায়েক।) পৰিয়ালটোৰ তিনি ভাতৃৰ ডাঙৰ গৰাকী চিকিৎসক, দ্বিতীয় গৰাকীৰ "আলফা", তৃতীয় গৰিকীয়ে পুনেত থাকি আধ্যয়ণ কৰে। তৃতীয় ভাতৃ গৰাকীয়ে চিনেমা খনৰ নায়ক, চিনেমা খনৰ কাহিনীৰ বিন্দু। এই বিন্দুটোৰ পৰায়ে কাহিনীৰ সৰল ৰৈখিক গতি, ফ্লেছবেক (Flashback)-ত। কাহিনীলৈ নায়ক-নায়িকাৰ প্ৰেম আহিছে, ৰোমাণ্টিক ছিকুৱেঞ্চ কেমেৰাৰ ভাষাৰে, কম সাহিত্যৰ ভাষাৰে ৰচনা কৰিছে। ক'ব পাৰি এই ৰোমাণ্টিক সৌন্দৰ্য (romantic flavur!) ৰূপালী গল্পটোক তথ্যচিত্ৰৰ পৰা আঁতৰত ৰখাৰ বাবে পৰিচালকে ব্যৱহাৰ কৰিছে।
--কেৱল প্ৰেমৰ গল্পটোতে নহয়, গুপ্তহত্যাৰ সময় চোৱাৰ ভয়াবহতা ৰচনাটো কেমেৰাৰ ভাষাক গুৰুত্ব দিছে পৰিচালকে। আৰু কম ফুটেজতে ভয়াবহতা স্পষ্ট কৰিছে। (কেমেৰাৰ ফ্ৰেমত এখন হাত, পানীৰ মাজত সোমাই থকা মৃতদেহৰ হাত। মানুহ এজনে হাত খনত ধৰি মৃতদেহটো পানীৰ পৰা উঠাবলৈ চেষ্টা কৰিছে। নোৱাৰিলে। মৃতদেহটোৰ হাত খনহে চিঙি আহিল। মৃতদেহ উঠাবলৈ চেষ্টা কৰা মানুহ জনৰ মুখত তেনে কোনো "প্ৰতিক্ৰিয়া" নাই! এই যে প্ৰতিক্ৰিয়া নাই, ইয়াৰে পৰিচালকে স্পষ্ট কৰিলে --সেই (অ)সময়ৰ সেই "ভয়াবহতা' গতানুগতি আছিল, বহুতৰে অনুভৱত। তেনেদৰে সন্ধিয়া এন্ধাৰ নমাৰ পাছত  নিৰ্জনতাৰ মাজেৰে "নায়কে" দুচকীয়া চলাই ঘৰলৈ অহা চিকুৱেঞ্চ কেইটাৰে সেই (অ)সময়ৰ পৰিৱেশলৈ "দৰ্শক"ক লৈ গৈছে।)
--অতি কম ফুটেজত পৰিচালকে সেই (অ)সময়ৰ সেনা-আৰক্ষীৰ অমাৰ্জিত আছৰণো স্পষ্ট কৰিছ। (কেমেৰাৰ ফ্ৰেমত "নায়ক-নায়িকা", সেনা জোৱান। এন্ধাৰ নমাৰ পাছৰ সময়। টালাচিৰ নামত "নায়িকা"ক নিজৰ দেহত নিজৰ হাত পিছলাব দি অপমান কৰিছ। অপমানৰ প্ৰতিবাদ "নায়কে" কৰিব পৰা নাই। আন এটা ছিকুঞ্চ-- কোনো পক্ষই  "নায়ক"ৰ ঘৰ খন উচন কৰিছে, সেই কথাতকৈ  আৰক্ষী বিষয়াৰ গৰাকীৰ গুৰুত্ব জিলাপি খোৱাতহে।)
--এই যে "কম ফুটেজ" প্ৰসংগ চৰ্চা কৰি আছোঁ, এয়াই চিনেমা খনৰ গতিমন্ত্ৰ। "কম ফুটেজ"তে চৰিত্ৰ বিন্যাস সম্পূৰ্ণ কৰা বাবে, "কম ফুটেজ"তে বিষয়বস্তু ইত্যাদি স্পষ্ট কৰা বাবে কাহিনীয়ে নিশ্চয় গতি লৈছে। বিপৰীতে কেইবাটাও চিকুৱেঞ্চৰ নিৰ্মাণ সাহিত্য কেন্দ্ৰীক হোৱাত গতিয়ে ভাৰসাম্য হেৰুৱাইছে। অৱশ্যে ৰেনে ক্লেয়াৰে ক'বৰ দৰে "canned theatre"ৰ পৰা মুক্ত। মুক্ত কৰিছে মূলতঃ অভিনয়ে। অনুৰাগ চিহ্না, মিষ্টি চক্ৰৱৰ্তী,  মনোজ বৰকটকী আৰু আন কেইগৰাকী অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰো অভিনয় (বাস্তৱিক অভিনয়) চিনেমা খনৰ প্ৰধান অলংকাৰ। "মঞ্চ অভিনয় দোষ" মুক্ত প্ৰতিটো চৰিত্ৰ।
আমাৰ ধাৰণাত দোষমুক্ত নহয়, কাহিনী নিৰ্মণত। গুপ্তহত্যাৰ কাৰণ "আলফা ধংস"য়ে (এটা সংলাপ আছে মাত্ৰ, এটা চৰিত্ৰৰ মুখত-- "আলফা ধংস হব..."।) আছিল নে? গুপ্তহত্য আলফা-ছালফাৰ বুলি ইংগীতহে পালোঁ, চিনেমা খনৰ কাহিনীত। স্বাভাৱিকতে এই প্ৰশ্ন আহিব,গুপ্তহত্যাৰ ৰাজনৈতিক কাৰণ নাছিল নে? এইবোৰ দিশ যে অস্পষ্ট হৈ থাকিল, এয়া চিনেমা খনৰ দুৰ্বল দিশ, চিনেমা খনৰ ত্ৰুটি।


 (আৰু? wait😊) *সম্পাদনা কৰা হ'ব, বানান ইত্যাদি।

মন্তব্যসমূহ

Other posts

চিনেবোদ্ধা, চিনেযোদ্ধা আৰু অসমীয়া 'চিনেমা নোচোৱা' সীমান্ত শেখৰ /২

উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? ৰাজ্যৰ লগতে দেশ-বিদেশৰ চিনেমাৰ অনুভৱ থকা এই নাম কেইটা উদাহৰণ মাত্ৰ। 'চিনেমা' জনা ( নিৰ্মাণ, বজাৰ, মহোৎসৱ ইত্যাদিৰ দখল থকা) লোকৰ আকাল অসমত আছে বুলি নাভাবো। এই কথা স্পষ্ট 'অসমীয়া চিনেমা'ৰ 'উন্নয়ন'ৰ বাবে অসমীয়া চিনেমাৰ লগতে 'দেশ-বিদেশৰ চিনেমা' জানিব লগিব। অধ্যয়ণ কৰিব লাগিব অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে।  ( যদি অধ্যক্ষ গৰাকীৰ কাম কেৱল চহী কৰা, তেতিয়া হ'লে বেলেগ কথা! তেতিয়া আমি জানিব বিছাৰিম-- অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে কাৰ নিৰ্দেশত চহী কৰে?) চৰ্চ হৈছে --অধ্যক্ষৰ আসনত বহুওৱা সীমান্ত শেখৰে কোনোবা ইণ্টাৰভিউত হেনো কৈছিল অসমীয়া চিনেমা নাচাওঁ বুলি! যদি এয়া সত্য, স্বাভাবিকতে কব লাগিব --অসমীয়া চিনেমা নোচোৱা অধ্যক্ষ এগৰাকীৰ নেতৃত্বত অসমীয়া চিনেমাৰ উত...

ভূপেন হাজৰিকা, চিনেমা আৰু চিনেমাৰ জাল /৯

Bhupen Hazarika "এৰা বাটৰ সুৰ"-এ চিনে অভিজ্ঞতা দিলে ভূপেন হাজৰিকাক। চিত্ৰৰসিকে ভাল পালে, চিনেমা আলোচকেও প্ৰশংসা কৰিলে-- সেয়াই আছিল প্ৰথম চিনেকৰ্মৰ সুখ। দুখ-- ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটাৰ "সুখ" আশা কৰিছিল, নাপালে। নপোৱাৰ বাবে আছৰিত হৈছিল, চিনেমা খনৰ দৰ্শক হোৱা চিনেমা আলোচক সকলো। কলিকতাৰ আলোচক সকলৰ ওচৰত ভৃপেন হাজৰিকাই নিজৰ মনৰ চিনেসুখ প্ৰকাশ কৰিছিল এনেদৰে-- "ছবি ভাল পোৱা সকলে ভাল পাইছে, আপোনালোকে ভাল পাইছে। আপোনালোকৰ ভাল পোৱাই মোৰ সুখ বঢ়াইছে। আৰু ছবি কৰিবলৈ সাহস দিছে। আৰু ছবি কৰিম। 'এৰা বাটৰ সুৰ'ৰ দৰে নহয়, কিছু বেলেগ। 'এৰা বাটৰ সুৰ'-এ শিকালে, যি শিকালে সেই খিনিৰে বেলেগ কৰিম।" (উৎস: চিত্ৰবাণী, সম্পাদক: গৌৰ চট্টোপধ্যায়) প্ৰথম পৰিচালনাৰ প্ৰায় ৪ বছৰ পাছত হাতত ল'লে দ্বিতীয় খন অসমীয়া চিনেমাৰ কাম। ("মোৰ মগজুত খেলালে, মই এখন অসমীয়া ছবি কৰিম। কিন্তু মই কিন্তু নলওঁ। 'এৰাবাটৰ সুৰখন পৰীক্ষামূলক আছিল, কাহিনী নাছিল। গতিশীল সমূহ এটাই বুটলি লোৱা অভিজ্ঞতাখিনিয়েই 'এৰাবাটৰ সুৰ। এইবাৰ মই ক্লাছিক বস্তু, এটা লোৱাৰ কথা ভাবিলোঁ, যিটো গাঁৱ...

গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে?

assamese singer by: Utpal Mena মহাশ্বেতাই গাইছিল-- "অস্ত আকাশৰে সপোন ৰহণ সানি ক্লান্ত লুইতৰে হেঙুলীয়া পানী। বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়..." মঞ্চলৈ উঠি আহিয়ে স্বনামধন্য ভাৰতীয় সৰোদবাদক তথা শাস্ত্রীয় সঙ্গীতজ্ঞ আমজাদ আলী খানে কৈছিল, মহাশ্বেতা গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে? শুনাইছিল। তন্ময় হৈ শুনিছিল সংগীত নক্ষত্ৰই। ২৪ ছেপ্টেম্বৰ। নতুন দিল্লীৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ ভৱনত মোৰ ভূপেন হাজৰিকা প্ৰকল্পৰ দ্বিতীয় খণ্ড "Bhupen Hazarika Volume II"  উন্মোচন কৰিছিল সংগীত নক্ষত্ৰ আমজাদ আলী খানে। এই অনুষ্ঠান মুকলি কৰা হৈছিল মহাশ্বেতাই গোৱা "ভূপেন্দ্ৰ সংগীত"টোৰে।  এই যে গীতটো গাইছিল তাৰ আগলৈকে মহাশ্বেতা নামৰ গায়িকা গৰাকীক আমিয়ো জনা নাছিলোঁ। শুনিছিলো মাত্ৰ। ইউটিউবত। কিন্তু ইমান সুন্দৰ সাংগীতিক অনুভৱ কৰা নাছিলোঁ, মঞ্চত "অস্ত আকাশৰে সপোন..." শুনাৰ আগলৈকে। ১৯৫৮ চনতে সুধাকণ্ঠই শব্দ-সুৰেৰে ৰচনা কৰা এই গীতত আকৌ এবাৰ অনুভৱ কৰিছিলোঁ "লুইতৰ অস্ত ৰবিৰ সৌন্দৰ্য", "দুয়ো পাৰে কত মানুহ, কত যে ইতিহাস", "জীৱনৰে দিগন্ত অপাৰ" ইত্যাদি। পাছত মহাশ্বেতাক সুধিছিলোঁ--...

The Seventh String

" The Seventh String by: Utpal Mena "The Seventh String" (দ্যা চেভেন্থ ষ্ট্ৰিং) --নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ চিনেকৰ্ম। চিনেমা খনৰ লেখক বৰ্ষা বাহাৰ। নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ তনয়া বৰ্ষা বাহাৰে ইংৰাজিত লিখা এটা চুটি গল্প চিনেমা খনৰ শিপা। --চিনেমা খনত লেখক বৰ্ষা বাহাৰ এটা "চৰিত্ৰ'লৈ ৰূপান্তৰ হৈছে, যিটো "চৰিত্ৰ" (নিষ্ঠা কাশ্যপ) চিনেমা খনৰ মূল বিন্দু, যিটো বিন্দুৰ সৰল ৰৈখিক গতিয়ে আকাৰ দিছে এটা কাহিনীৰ। "বাস্তৱবাদ"ৰ ওচৰৰ কাহিনী, বাস্তৱ অভিনয় (realistic acting) -ৰে নিৰ্মাণ কৰা ৰূপালী গল্পৰ। শীৰ্ষ বিন্দু (climax)-ৰ পৰা গতি কৰিছে নিষ্ঠা কাশ্যপ বিন্দুটো। নিষ্ঠাই মৃত্যু বিচাৰিছে। হাতৰ শিৰা কাটি চৰম সিদ্ধান্ত লোৱাৰ চেষ্টা নিষ্ঠাৰ। এই প্ৰথম বিন্দুটো পৰিচালকে ঠিয় কৰাইছে কেমেৰাৰ ভাষাৰে। কাট কাট-- কেইটা মান শ্বটেৰে। চিনেমেটিক কাৰবাৰত --উত্তেজনা। দৰ্শকক ভাবিবলৈ সময় দিয়া নাই। উত্তেজনাৰ মাজত সোমাবলৈ বাধ্য-- দৰ্শক। আৰু যেতিয়া দৰ্শক উত্তেজনাৰ পৰা মুক্ত হৈছে কাহিনীয়ে আকাৰ লৈ গতি কৰিছে। কাহিনীয়ে দৰ্শকক বন্দী কৰিছে। --ৰূপালী গল্পটো আৰম্ভ হৈছে মুম্বাইত। লো...