আজি ১ জানুৱাৰী, ২০২৪। মুম্বাইৰ কেইটামান নাটঘৰত মঞ্চস্থ হ'বলগীয়া নাটকৰ তালিকা খন বিচাৰিছিলোঁ সাংবাদিক বন্ধুৰ পৰা। বন্ধুয়ে আমালৈ প্ৰেৰণ কৰা তালিকাত আছে -- 'গগন দামামা বাজয়ো' (টিকটৰ মূল্য: ৪৯৯ টকা), 'মাম্মা মিয়া!' (টিকটৰ মূল্য: ১২০০ টকা), 'ভ্যাকুয়াম ক্লিনাৰ' (টিকটৰ মূল্য: ৩০০ টকা), 'কৰুণ গেলো গাঁও' (টিকটৰ মূল্য: ৩০০ টকা), 'ইয়াদা কদাচিৎ ৰিটার্নছ' (টীকটৰ মূল্য: ২০০ টকা)। মন কৰক-- টিকটৰ মূল্য ২০০ৰ পৰা ১২০০টকা। নাট্যৰিসিকে টিকট ক্ৰয় কৰে, নাটক চাবলৈ ভিৰ কৰে, নাটক চোৱাৰ আনন্দ অনুভৱ কৰে!
১৯৯৪ চনৰ পৰা ২০০২ চনৰ আগভাগলৈ আমাৰ কৰ্মস্থান আছিল মুম্বাই। সেই সময় চোৱাত সুযোগ মিলিলেই আমি পৃথ্বি থিয়েটাৰ, যশোবন্ত নাট্য মন্দিৰ আদিত নাটক উপভোগ কৰিছিলোঁ। নাট্যকৰ্মীৰ নিজা নিজা কম আসনৰ নাটঘৰলৈ গৈয়ো নাটক চোৱাৰ আনন্দ অনুভৱ কৰিছিলোঁ। 'ফ্ৰী পাছ' লৈ নহয়, টিকট ক্ৰয় কৰি।
তেনেদৰে কলকতাৰ ৰবীন্দ্র সদন, গিৰিশ মঞ্চ, অকাডেমি অফ ফাইন আর্টছ, শিশিৰ মঞ্চ, মিনার্ভা থিয়েটাৰ আদিত নাটক চোৱাৰ আনন্দ কৰিছোঁ, কেইবাৰো, টিকট ক্ৰয় কৰি। নাটুৱাৰ প্ৰযোজনা, গৌতম হালদাৰ পৰিচালিত, অভিনীত নাটক 'মৈমনসিংহ গীতিকা' , 'মেঘনাদধ' আৰু 'মাটিৰ গাড়ি' চোৱাৰ সময়ত এক 'অদ্ভুত অভিজ্ঞতা'ই আমাক আনন্দ দিছিল। নাট্যৰসিকে দুই-তিনিদিন আগতে টিকট ক্ৰয় কৰা দেখিছিলোঁ। নাটক আৰম্ভ হোৱাৰ এঘণ্টা মান আগৰ সময়ত টিকট ক্ৰয় কৰিবলৈ গৈ আমি বিমুখ হৈছিলোঁ।
--আমাৰ বাবে 'অদ্ভুত আভিজ্ঞতা' এই বাবেই আছিল, আমাৰ ৰবীন্দ্ৰ ভৱন (বহু 'সময়' বন্ধ হৈ আছে। পুন:নিৰ্মাণ কৰিব), কুমাৰ ভাস্কৰ নাট্য মন্দিৰ, কলাক্ষেত্ৰৰ মাধৱদেৱ প্ৰেক্ষাগৃহ আদিত নাটক চোৱাৰ আনন্দ সততে অনুভৱ কৰি আহিছোঁ টিকট ক্ৰয় নকৰাকৈ। (মাজে সময়ে নাছিৰুদ্দিন শ্বাহৰ দৰে কোনো তাৰকাই নাটকলৈ আহিলে টিকট ক্ৰয়ৰ ভাল লগা ছবি এখন দেখা যায়।) কোনো নাট্যগোষ্টিয়ে টিকট বিক্ৰয়ৰ ব্যৱস্থা কৰে, 'পুছিং চেল' কৰে। পুছিং চেল' কৰাৰ সময়ত নাটকৰ্মীয়ে অনুভৱ কৰা মিঠা অভিজ্ঞতা কম, তিতা বেছি। সততে নাট্যকৰ্মী সকলে নিজৰ পকেটৰ টকাৰেহে ধাৰাবাহিক ভাৱে নাটকৰ্ম কৰি আহিছে। (বিশেষ নাট্যগোষ্টিয়ে, নাট্যকৰ্মীয়ে চৰকাৰী পুঁজিৰে নাট্যকৰ্ম কৰাৰ সুবিধা নপোৱা নহয়। সংখ্যা তেনেই কম।) বজাৰ চিন্তাৰে নাট্যকৰ্ম কৰা ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰে প্ৰদূষিত কৰা 'অসমৰ নাট্যচৰ্চা'ক নিৰ্মল কৰাৰ দায়িত্ব নিজে পালন কৰি আহিছে অসমৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত থকা নিজৰ পকেটৰ টকাৰে নাট্যচৰ্চা কৰি অহা নাট্যকৰ্মী সকলে।
--কথাটো এনে ধৰণৰ নহয়, দুৰ্বল নাট প্ৰযোজনাৰ বাবে অসমৰ দৰ্শকে স্বতন্ত্ৰ নাটকৰ প্ৰতি আগ্ৰহ নেদেখুৱাই। কথাটো হ'ল, পৰিবেশ। টিকট ক্ৰয় কৰি কুমাৰ ভাস্কৰ নাট্য মন্দিৰ আদিত টিকট ক্ৰয় কৰি নাটক চোৱাৰ পৰিবেশ গঢ়ি উঠা নাই, গঢ়ি তোলাৰ চেষ্টা কোনো পক্ষয়ে কৰা নাই। আছেনে-- অসমৰ প্ৰতিটো স্থায়ী নাটঘৰৰ সন্মুখত টিকট কাউণ্টাৰ? নথকা নহয়, যি কেইটাত আছে টিকট খিৰিকী বন্ধ থকায়ে দেখো।
আৰু কেতিয়াবা দেখিছোঁ-- কোনো নাট্যকৰ্মীয়ে 'কোনো নাট্য পণ্ডিত'ক গাড়ীৰে নাটক চাবলৈ অনা দৃশ্য। এনে দৃশ্য দেখাৰ পাছত আমাৰ 'নাটক চোৱাৰ আনন্দ' মনৰ পৰা আঁতৰি যায়।
মন্তব্যসমূহ
একটি মন্তব্য পোস্ট করুন