সরাসরি প্রধান সামগ্রীতে চলে যান

"চিত্ৰবন"ৰ পৰা "চিত্ৰবন"লৈ

আমি জানিছিলোঁ-- "ৰূপকাৰ"। 

--পৱিত্ৰ কুমাৰ ডেকাৰ সম্পাদনাত প্ৰকাশ পোৱা "ৰূপকাৰ"। এটা যুগ আছিল, চিত্ৰ সাংবাদিক বা সাংস্কৃতিক সাংবাদিক নিৰ্মাণৰ "বিদ্যালয়-বিশ্ববিদ্যালয়" আছিল। চিনেমা-নাটকৰ "প্ৰচাৰ কেন্দ্ৰ" আছিল।

আমি জনা নাছিলোঁ-- "ৰূপকাৰ"ৰ পূৰ্বে এখন "সাংস্কৃতিক" আলোচনী প্ৰকাশ পাইছিল। কবি হীৰেণ ভট্টাচাৰ্যই সম্পাদনা কৰা-- "চিত্ৰবন"। চিনেমা-নাটক-সংগীত ইত্যাদি কেন্দ্ৰীক আলোচনী খনৰ প্ৰথম সংখ্যাটো প্ৰকাশ পাইছিল মাৰ্চ ১৯৫৬-ত। (কথা প্ৰসংগত এদিন পৱিত্ৰ দাই (পৱিত্ৰ কুমাৰ ডেকা) কৈছিল— ‘তুমি নজনাটো স্বাভাৱিক। তোমাৰ তেতিয়া জন্ম হোৱাই নাছিল। আজি তোমালোকে হীৰেন ভট্টক কবিতাৰ বাবে জানা। মই জনাত তেওঁ কবিতাতকৈ চিনেমাহে ভাল পাইছিল। সম্ভৱতঃ ১৯৫৬ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ পৰা ‘চিত্ৰবন’ নামৰ আলোচনী এখন উলিয়াইছিল। মোৰ 'ৰূপকাৰ' যেনেকুৱা, তেনেকুৱা আছিল ৷ চিনেমাক বিশেষভাৱে গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল। সাহিত্য, ৰংগমঞ্চ আদিৰ নামতো পৃষ্ঠা খৰচ কৰিছিল। প্রতি ইংৰাজী মাহৰ দ্বিতীয় সপ্তাহত প্ৰকাশ পাইছিল। অমূল্য বৰুৱা, ড° মহেশ্বৰ নেওগ, নৱকান্ত বৰুৱা, আৰু বহুতে লিখিছিল। চিনেমা সমালোচনা লিখিছিল নাম নিদিয়াকৈ হীৰেন ভট্টই।')

পৱিত্ৰ কুমাৰ ডেকাৰ সম্পাদনাত "ৰূপকাৰ"ৰ প্ৰথম সংখ্যাটো প্ৰকাশ পাইছিল ১ এপ্ৰিল, ১৯৭৫ চনত। প্ৰকাশ পাইছিল অক্তোবৰ, ১৯৯৪ চনলৈ।লিখিছিল-- পদ্ম বৰকোটোকী, লক্ষ্মী নন্দন বৰা, নিৰোদ চৌধুৰী, ৰত্ন ওজা, অৰুণ গোস্বামী, উদয়াদিত্য ভৰালী, নিত্য বৰা, দেৱব্ৰত দাস, দিলীপ চন্দন, সত্য ৰঞ্জন কলিতা, প্ৰফুল্ল কুমাৰ দত্ত,উৎপল দত্ত আদিয়ে। আলোচনী খনৰ উপদেষ্টা আছিল-- ভূপেন হাজৰিকা, নিৰোদ চৌধুৰী। 

(কথা প্রসংগতে পবিত্র কুমাৰ ডেকাই কৈছিল, "... সাংস্কৃতিক সাংবাদিকতা বা চিত্র সাংবাদিকতাৰ বিশেষ ধাৰা অসমত, অসমীয়া কাকত- আলোচনীত আৰম্ভ কৰিছিল নিৰোদ চৌধুৰীয়ে। 'অসমবাণী', 'নতুন অসমীয়া', 'দৈনিক অসম', 'দৈনিক জনমভূমি' আদি কাকতৰ বিশেষ সাংস্কৃতিক পৃষ্ঠাত নিৰোদ চৌধুৰীয়ে লিখিছিল। লিখায়ে নহয়, হিন্দী আদি বিভিন্ন ভাষাত নির্মাণ হোৱা চিনেমাৰ খবৰ দিছিল পাঠকক। গল্প, উপন্যাস লিখা মানুহ, সেয়েহে নিৰোদ চৌধুৰীয়ে গল্প-উপন্যাসৰ দৰে চিনেমাৰ, শিল্পীৰ খবৰ লিখিছিল। স্বাভাৱিকতে নিৰোদ চৌধুৰীৰ লিখন শৈলীয়ে পাঠকক মুগ্ধ কৰিছিল। নিৰোদ চৌধুৰীৰ লেখাৰ জনপ্ৰিয়তাৰ বাবেই অসমত সাংস্কৃতিক সাংবাদিকতা-চিনেমা সাংবাদিকতাৰ গুৰুত্ব বাঢ়িছিল।..." ('আজি', ২৯ জানুৱাৰী, ২০০৭)

----------

( আৰু পৱিত্ৰ কুমাৰ ডেকাৰ ভাষাৰে-- “মই এই পেছাদাৰী চিত্র সাংবাদিকতাৰ কথাটো ভাবি কলকাতাৰ এজন প্রকাশক যোগাৰ কৰি ১৯৭৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত প্রথম 'আনন্দ সংবাদ' নামেৰে এখন আলোচনী প্রকাশ কৰোঁ। উপদেষ্টা হিচাপে আছিল ডঃ ভূপেন হাজৰিকা আৰু নিবোদ চৌধুৰী। কিন্তু দুটা সংখ্যা প্রকাশৰ পাছতে প্রকাশকে লোকচান হৈছে বুলি লোচনীখনৰ আলোচনীখন বন্ধ কৰি দিলে। তাৰ পাছত নিজেই কেইটামান হাজৰিকাই পইচা যোগাৰ কৰি নিজৰেই প্রকাশনা আৰু সম্পাদনাত ১৯৭৫ চনৰ এপ্রিল মাহৰ পৰা প্রকাশ কৰো মাহেকীয়া আলোচনী 'ৰূপকাৰ'। ভূপেনদা আৰু নিৰোদদা উপদেষ্টা হিচাপে আছিল। প্রথম সংখ্যাৰ বেটুপাত কৰিছিল বেণু মিশ্রই। তাৰ পাছত ত্রৈলোক্য দত্তই আৰু পাছলৈ প্রায় স্থায়ীভাবে চন্দন চুতীয়াই। কলকাতা, মুম্বাই আৰু দিল্লীত প্রতিনিধি ৰখাৰ লগতে (কলকাতাৰ প্রতিনিধি আছিল সাংবাদিক নিতাই ঘোষ। দিল্লীত আছিল 'আৱাহন'ৰ সম্পাদক দীননাথ শৰ্মাৰ কন্যা আৰতি ঠাকুৰ, মুম্বাইত আছিল জিতু-তপন) অসমৰ বিভিন্ন ঠাইত পঢ়ি থকা ডেকা ডেকা ল'ৰাক স্থানীয় প্রতিনিধি হিচাপে নিয়োগ কৰিছিলো। গুৱাহাটীত মোৰ লগত প্রতিনিধি আৰু ফটোগ্ৰাফাৰ হিচাপে আছিল কমললোচন দাস।... সম্পাদনাৰ সৈতে কিছুদিন অপূর্ব কুমাৰ দাসো জড়িত আছিল। ভাতৃ ৰাণা ডেকাৰ নামটো কিছুদিন প্রকাশক আৰু মুদ্রক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিলো। 'আছাম সংখ্যা ট্রিবিউন 'ত চাকৰি কৰি থকাৰ বাবে প্রথমে কিছুদিন আদালতত এফিডেভিট দি মোৰ নামটো 'অমিতাভ বৰুবা' কৰি সম্পাদক হিচাপে ছপাইছিলো। 'ৰূপকাৰ'ত বিশ্ব চলচ্চিত্ৰৰ পৰা মুম্বাই, কলকাতা, অসমৰ চলচ্চিত্ৰৰ খা-খবৰ, প্ৰবন্ধ আদি নিয়মিত প্রকাশ হৈছিল। কলাত্মক ছবিৰ পৰা ব্যবসায়িক চলচ্চিত্রলৈ, অপেছাদাৰী মঞ্চৰ পৰা ভ্ৰাম্যমাণৰ মঞ্চ-নাটকলৈ, নৃত্য, গীত আদিৰ শিল্পী আক অনুষ্ঠান, চিত্রকলা, যুবক-যুবতী, ৰূপ-লাবণ্য, বিশ্ব সাহিত্য, গল্প, উপন্যাস, কবিতা, ৰম্য বচনা আদি সকলো সামৰা হৈছিল। ভূপেনদাই 'অন্যমত' শিতানটোত কিছুদিন লিখিছিল। নগাঁৱৰ শেখৰজ্যোতি ভূঞাই 'ফ্রেশ্ববেক' শিতানত পুৰণি ছবি আৰু শিল্পীক সামৰিছিল। চলচ্চিত্র পৰিচালক অমৰ পাঠকে চলচ্চিত্ৰৰ ওপৰত ধাৰাবাহিক 'চলচ্চিত্ৰৰ খুটি-নাটি' লিখিছিল। চিঠি-পত্ৰৰ শিতানটোরেও বহু তথ্য-পাতি আৰু উল্লেখযোগ্য ঘটনা সামৰিছিল। নব্রৈৰ প্ৰায় আৰম্ভণিলৈকে 'ৰূপকাৰ' চলাইছিলো।"  (উৎস: 'অসমীয়া সা ৰে গামা', জানুৱাৰী ২০১০)

"ৰূপকাৰ যুগ" আৰম্ভ হৈছিল "আনন্দ সংবাদ"ৰে। আৰু "চিত্ৰ সাংবাদিকতা"ৰ বাট কাটিছিল নিৰোদ চৌধুৰীয়ে। --এই কথা স্পষ্ট। 

"চিত্ৰ সাংবাদিকতা"ৰ পৰিবেশ নিৰ্মাণ হৈছিল "ৰূপকাৰ যুগ"ত। --এয়াও স্পষ্ট।

আৰু স্পষ্ট-- "চিত্ৰ সাংবাদিকতা" আৰম্ভ হৈছিল প্ৰথম খন অসমীয়া চিনেমা "জয়মতী"ৰ নিৰ্মাণ পৰ্বৰ সময়তে। (আৰু আছে)

মন্তব্যসমূহ

Other posts

চিনেবোদ্ধা, চিনেযোদ্ধা আৰু অসমীয়া 'চিনেমা নোচোৱা' সীমান্ত শেখৰ /২

উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? ৰাজ্যৰ লগতে দেশ-বিদেশৰ চিনেমাৰ অনুভৱ থকা এই নাম কেইটা উদাহৰণ মাত্ৰ। 'চিনেমা' জনা ( নিৰ্মাণ, বজাৰ, মহোৎসৱ ইত্যাদিৰ দখল থকা) লোকৰ আকাল অসমত আছে বুলি নাভাবো। এই কথা স্পষ্ট 'অসমীয়া চিনেমা'ৰ 'উন্নয়ন'ৰ বাবে অসমীয়া চিনেমাৰ লগতে 'দেশ-বিদেশৰ চিনেমা' জানিব লগিব। অধ্যয়ণ কৰিব লাগিব অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে।  ( যদি অধ্যক্ষ গৰাকীৰ কাম কেৱল চহী কৰা, তেতিয়া হ'লে বেলেগ কথা! তেতিয়া আমি জানিব বিছাৰিম-- অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে কাৰ নিৰ্দেশত চহী কৰে?) চৰ্চ হৈছে --অধ্যক্ষৰ আসনত বহুওৱা সীমান্ত শেখৰে কোনোবা ইণ্টাৰভিউত হেনো কৈছিল অসমীয়া চিনেমা নাচাওঁ বুলি! যদি এয়া সত্য, স্বাভাবিকতে কব লাগিব --অসমীয়া চিনেমা নোচোৱা অধ্যক্ষ এগৰাকীৰ নেতৃত্বত অসমীয়া চিনেমাৰ উত...

ভূপেন হাজৰিকা, চিনেমা আৰু চিনেমাৰ জাল /৯

Bhupen Hazarika "এৰা বাটৰ সুৰ"-এ চিনে অভিজ্ঞতা দিলে ভূপেন হাজৰিকাক। চিত্ৰৰসিকে ভাল পালে, চিনেমা আলোচকেও প্ৰশংসা কৰিলে-- সেয়াই আছিল প্ৰথম চিনেকৰ্মৰ সুখ। দুখ-- ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটাৰ "সুখ" আশা কৰিছিল, নাপালে। নপোৱাৰ বাবে আছৰিত হৈছিল, চিনেমা খনৰ দৰ্শক হোৱা চিনেমা আলোচক সকলো। কলিকতাৰ আলোচক সকলৰ ওচৰত ভৃপেন হাজৰিকাই নিজৰ মনৰ চিনেসুখ প্ৰকাশ কৰিছিল এনেদৰে-- "ছবি ভাল পোৱা সকলে ভাল পাইছে, আপোনালোকে ভাল পাইছে। আপোনালোকৰ ভাল পোৱাই মোৰ সুখ বঢ়াইছে। আৰু ছবি কৰিবলৈ সাহস দিছে। আৰু ছবি কৰিম। 'এৰা বাটৰ সুৰ'ৰ দৰে নহয়, কিছু বেলেগ। 'এৰা বাটৰ সুৰ'-এ শিকালে, যি শিকালে সেই খিনিৰে বেলেগ কৰিম।" (উৎস: চিত্ৰবাণী, সম্পাদক: গৌৰ চট্টোপধ্যায়) প্ৰথম পৰিচালনাৰ প্ৰায় ৪ বছৰ পাছত হাতত ল'লে দ্বিতীয় খন অসমীয়া চিনেমাৰ কাম। ("মোৰ মগজুত খেলালে, মই এখন অসমীয়া ছবি কৰিম। কিন্তু মই কিন্তু নলওঁ। 'এৰাবাটৰ সুৰখন পৰীক্ষামূলক আছিল, কাহিনী নাছিল। গতিশীল সমূহ এটাই বুটলি লোৱা অভিজ্ঞতাখিনিয়েই 'এৰাবাটৰ সুৰ। এইবাৰ মই ক্লাছিক বস্তু, এটা লোৱাৰ কথা ভাবিলোঁ, যিটো গাঁৱ...

গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে?

assamese singer by: Utpal Mena মহাশ্বেতাই গাইছিল-- "অস্ত আকাশৰে সপোন ৰহণ সানি ক্লান্ত লুইতৰে হেঙুলীয়া পানী। বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়..." মঞ্চলৈ উঠি আহিয়ে স্বনামধন্য ভাৰতীয় সৰোদবাদক তথা শাস্ত্রীয় সঙ্গীতজ্ঞ আমজাদ আলী খানে কৈছিল, মহাশ্বেতা গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে? শুনাইছিল। তন্ময় হৈ শুনিছিল সংগীত নক্ষত্ৰই। ২৪ ছেপ্টেম্বৰ। নতুন দিল্লীৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ ভৱনত মোৰ ভূপেন হাজৰিকা প্ৰকল্পৰ দ্বিতীয় খণ্ড "Bhupen Hazarika Volume II"  উন্মোচন কৰিছিল সংগীত নক্ষত্ৰ আমজাদ আলী খানে। এই অনুষ্ঠান মুকলি কৰা হৈছিল মহাশ্বেতাই গোৱা "ভূপেন্দ্ৰ সংগীত"টোৰে।  এই যে গীতটো গাইছিল তাৰ আগলৈকে মহাশ্বেতা নামৰ গায়িকা গৰাকীক আমিয়ো জনা নাছিলোঁ। শুনিছিলো মাত্ৰ। ইউটিউবত। কিন্তু ইমান সুন্দৰ সাংগীতিক অনুভৱ কৰা নাছিলোঁ, মঞ্চত "অস্ত আকাশৰে সপোন..." শুনাৰ আগলৈকে। ১৯৫৮ চনতে সুধাকণ্ঠই শব্দ-সুৰেৰে ৰচনা কৰা এই গীতত আকৌ এবাৰ অনুভৱ কৰিছিলোঁ "লুইতৰ অস্ত ৰবিৰ সৌন্দৰ্য", "দুয়ো পাৰে কত মানুহ, কত যে ইতিহাস", "জীৱনৰে দিগন্ত অপাৰ" ইত্যাদি। পাছত মহাশ্বেতাক সুধিছিলোঁ--...

The Seventh String

" The Seventh String by: Utpal Mena "The Seventh String" (দ্যা চেভেন্থ ষ্ট্ৰিং) --নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ চিনেকৰ্ম। চিনেমা খনৰ লেখক বৰ্ষা বাহাৰ। নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ তনয়া বৰ্ষা বাহাৰে ইংৰাজিত লিখা এটা চুটি গল্প চিনেমা খনৰ শিপা। --চিনেমা খনত লেখক বৰ্ষা বাহাৰ এটা "চৰিত্ৰ'লৈ ৰূপান্তৰ হৈছে, যিটো "চৰিত্ৰ" (নিষ্ঠা কাশ্যপ) চিনেমা খনৰ মূল বিন্দু, যিটো বিন্দুৰ সৰল ৰৈখিক গতিয়ে আকাৰ দিছে এটা কাহিনীৰ। "বাস্তৱবাদ"ৰ ওচৰৰ কাহিনী, বাস্তৱ অভিনয় (realistic acting) -ৰে নিৰ্মাণ কৰা ৰূপালী গল্পৰ। শীৰ্ষ বিন্দু (climax)-ৰ পৰা গতি কৰিছে নিষ্ঠা কাশ্যপ বিন্দুটো। নিষ্ঠাই মৃত্যু বিচাৰিছে। হাতৰ শিৰা কাটি চৰম সিদ্ধান্ত লোৱাৰ চেষ্টা নিষ্ঠাৰ। এই প্ৰথম বিন্দুটো পৰিচালকে ঠিয় কৰাইছে কেমেৰাৰ ভাষাৰে। কাট কাট-- কেইটা মান শ্বটেৰে। চিনেমেটিক কাৰবাৰত --উত্তেজনা। দৰ্শকক ভাবিবলৈ সময় দিয়া নাই। উত্তেজনাৰ মাজত সোমাবলৈ বাধ্য-- দৰ্শক। আৰু যেতিয়া দৰ্শক উত্তেজনাৰ পৰা মুক্ত হৈছে কাহিনীয়ে আকাৰ লৈ গতি কৰিছে। কাহিনীয়ে দৰ্শকক বন্দী কৰিছে। --ৰূপালী গল্পটো আৰম্ভ হৈছে মুম্বাইত। লো...