সরাসরি প্রধান সামগ্রীতে চলে যান

"চিত্ৰবন"ৰ পৰা "চিত্ৰবন"লৈ /২

অসমত চিনেমাকেন্দ্রিক বিশ্লেষণ, আলোচনা আৰম্ভ হৈছিল প্রথমখন অসমীয়া চিনেমা 'জয়মতী' চিত্ৰগৃহলৈ অহাৰ পাছৰে পৰা। চৰ্চা আৰম্ভ কৰিছিল চিনেমাখনৰ অভিনেতা, সংগীত- শিল্পী প্রফুল্লচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ ভাতৃ ফুনু বৰুৱাই। প্রফুল্লচন্দ্ৰ বৰুৱাই লিখিছিল, “জ্যোতিপ্ৰসাদৰ স্কুলীয়া জীৱনতে অপৈণত হাতেৰে লেখা নাট 'দানৱ নন্দিনী' পিছলৈ 'মিছৰ কুমাৰী'ৰ প্ৰভাৱত 'শোণিত কুমাৰী' ('শোণিত কুঁৱৰী') নামেৰে পৈণত ৰূপ পাইছিল। সেইসময়তে জ্যোতিপ্ৰসাদৰ নাটকৰ বিষয়ে লিখিছিল ফুনু বৰুৱাই। ফুনুবে জ্যোতিপ্ৰসাদৰ 'জয়মতী' বোলছবিৰ বিষয়ে, অসমীয়া বোলছবিৰ বিষয়ে লিখিছিল তেতিয়া, যেতিয়া বোলছবিখনৰ আখৰা চলিছিল। ফুনুৰ লেখাৰে আমি 'জয়মতী' কেনেধৰণৰ কাম হ'ব অনুভৱ কৰিছিলো।”
'জয়মতী' চিত্ৰগৃহলৈ অহাৰ পিছত চৰ্চা কৰিছিল অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা, উত্তম বৰুৱা, কমল নাৰায়ণ চৌধুৰী, পদুম বৰুৱা আদিয়ে। পদুম বৰুৱাৰ লগতে অপূর্ব কুমাৰ শৰ্মাৰ বিশ্লেষণত 'জয়মতী' সুন্দৰভাৱে অনুভৱ কৰিব পাৰি। ক'ব পাৰি অসমীয়া চিনেমাৰ সুস্থ সমালোচনা ধাৰাটো নির্মাণ কৰিছিল পদুম বৰুৱাই। আগবঢ়াই নিছিল অপূৰ্ব কুমাৰ শৰ্মাই। পৰৱৰ্তী সময়ত চিনে চৰ্চাৰ এই ধাৰা আগুৱাই নিয়ে আলতাফ মজিদ, বিতোপন বৰবৰা, উৎপল দত্ত, অৰ্ণৱজান ডেকা, মনোজ বৰপূজাৰী, ঘন হাজৰিকা, উৎপল বৰপূজাৰী, কৰুণা ডেকা, প্রমোদ কলিতা, উৎপল মেনা আদিয়ে।
ফুনু বৰুৱাই কেবল 'জয়মতী' চর্চাই কৰা নাছিল, চিনেমা, সংগীত আদি প্রসংগত বিভিন্ন শৈলীৰে সাংস্কৃতিক চর্চা কৰিছিল। ক'ব পাৰি এই ধাৰাটোৱে আধুনিক ৰূপত সম্পূর্ণ নিজা শৈলীৰে আগবঢ়াই নিছিল ডঃ ভূপেন হাজৰিকাই। নিজৰ বিশেষ শৈলীৰে নাটক, চিনেমা-সংগীত-কলাকেন্দ্রিক লেখা লিখিছিল- 'দিকবলয়', 'আমাৰ প্রতিনিধি', 'শিল্পীৰ পৃথিবী', 'জনমভূমি', 'প্রতিধ্বনি' আদি কাকত-আলোচনীত। সুদক্ষ সাংস্কৃতিক সাংবাদিক-সম্পাদকগৰাকীৰ লেখাৰ ধাৰাই বা শৈলীয়ে বিশেষ ষ্টাইল এটা নিৰ্মাণ কৰিছিল। হেমাংগ বিশ্বাসৰ ভাষাত 'ভূপেন্দ্ৰ ষ্টাইল'। 'সুন্দৰৰ ন-দিগন্ত', 'সুন্দৰৰ সৰু-বৰ ১ আলিয়েদি', 'সময়ৰ পক্ষী ঘোঁৰাত উঠি' আদি গ্রন্থত অনুভৱ কৰিব পাৰি সংগীত সূৰ্যৰ সাংস্কৃতিক সাংবাদিকতা। শিল্পী- গৰাকীৰ সম্পাদনাত প্ৰকাশ পাইছিল (১৯৬৪-৬৭) প্রথমখন নে অসমীয়া কলা পত্রিকা বা আর্ট জার্ণেল 'গতি'।
'গতি' অসমৰ প্ৰথমখন কলা পত্রিকা বা আর্ট জার্নেল। সম্পাদক ডঃ ভূপেন হাজৰিকা। ১৯৬৪ চনত গুৱাহাটীৰ গতি প্রকাশনৰ উদ্যোগত আলোচনীখনৰ প্ৰথমটো সংখ্যা প্রকাশ হয়। এই আলোচনীখনৰ যোগেদি ডঃ ভূপেন হাজৰিকাই অসমত এক নতুন দৃষ্টিভংগীৰ সাংস্কৃতিক পৰিৱেশ গঢ়ি তুলিবলৈ যত্ন কৰিছিল। অসমত চলচ্চিত্র ষ্টুডিঅ' নিৰ্মাণৰ বাবে এক জনমত গঠনতো 'গতি' বিশেষভাৱে যত্নপৰ হয়।
'গতি'ৰ এটা সংখ্যা 'পার্বতি প্ৰসাদ বৰুৱা সংখ্যা' হিচাপে বৰুৱাৰ জীৱনকালতে প্রকাশ কৰিছিল। কোনো ব্যক্তিৰ জীৱনকালতে সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবে আলোচনীৰ এটা বিশেষ সংখ্যা প্রকাশ কৰাটো অসমৰ সংবাদপত্ৰৰ ইতিহাসত এয়ে প্রথম। ড° হাজৰিকাৰ সীমাহীন ব্যস্ততাৰ বাবে আলোচনীখনৰ যাত্রা দীঘলীয়া নহ'ল। চাৰিটা সংখ্যা প্রকাশ হোৱাৰ পাছত ১৯৬৭ চনত 'গতি'ৰ গতি স্তব্ধ হয়। 
-- এই খিনিতে 'চিত্ৰম"ৰ কথাও  উল্লেখ কৰিব পাৰি। অপূৰ্ব দাসৰ সম্পাদনাত ১৯৭১ চনৰ পৰা প্ৰকাশ পোৱা সংগীত-চিনেমা কেন্দ্ৰীক এই আলোচনী খন আছিল ক্ষুদ্ৰ।
--এইখিনিতে অবশ্যে উল্লেখ কৰিব লাগিব অসমীয়া সাংস্কৃতিক সাংবাদিকতাৰ বুনিয়াদ নির্মাণ কৰিছিল জ্যোতিপ্রসাদ  আগৰৱালা, বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই। এই কথাও উল্লেখ কৰিব লাগিব যে নৰেন বৰদলৈক প্ৰথম অসমীয়া চিত্র সাংবাদিক বুলি কোৱা হয়। "... অভিনয় কৰাৰ লগতে 'জয়মতী'ৰ প্ৰচাৰৰ দায়িত্বও পালন কৰিছিল নৰেন বৰদলৈয়ে। জ্যোতিপ্ৰসাদৰ ষ্টুডিঅ' চিত্ৰবনৰ প্ৰচাৰ বিষয়া হিচাপে নৰেন বৰদলৈয়ে 'অসমীয়া বাতৰি', 'টাইমছ অব্ আছাম', 'অমৃত বজাৰ পত্রিকা' আদিত 'জয়মতী' কথাছবিখনৰ লগতে ছবিখনত অভিনয় কৰা শিল্পীসকলৰ বিষয়ে লিখিছিল। গতিকে ক'ব পাৰি নৰেন বৰদলৈ হ'ল প্ৰথম গৰাকী অসমীয়া চিত্র সাংবাদিক।" (উৎসঃ 'আমাৰ প্রতিনিধি, বিশেষ শাৰদীয় সংখ্যা, ১৯৬২)
আৰু আছে

মন্তব্যসমূহ

Other posts

চিনেবোদ্ধা, চিনেযোদ্ধা আৰু অসমীয়া 'চিনেমা নোচোৱা' সীমান্ত শেখৰ /২

উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? উৎপল বৰপূজাৰী,জাহ্নু বৰুৱা, বিতোপন বৰবৰা, যদুমনি দত্ত, ৰীমা দাসক অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ (বিত্ত আৰু উন্নয়ন) নিগম পৰিসীমিতৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব দিব নোৱাৰাৰ কাৰণ কি? ৰাজ্যৰ লগতে দেশ-বিদেশৰ চিনেমাৰ অনুভৱ থকা এই নাম কেইটা উদাহৰণ মাত্ৰ। 'চিনেমা' জনা ( নিৰ্মাণ, বজাৰ, মহোৎসৱ ইত্যাদিৰ দখল থকা) লোকৰ আকাল অসমত আছে বুলি নাভাবো। এই কথা স্পষ্ট 'অসমীয়া চিনেমা'ৰ 'উন্নয়ন'ৰ বাবে অসমীয়া চিনেমাৰ লগতে 'দেশ-বিদেশৰ চিনেমা' জানিব লগিব। অধ্যয়ণ কৰিব লাগিব অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে।  ( যদি অধ্যক্ষ গৰাকীৰ কাম কেৱল চহী কৰা, তেতিয়া হ'লে বেলেগ কথা! তেতিয়া আমি জানিব বিছাৰিম-- অধ্যক্ষ গৰাকীয়ে কাৰ নিৰ্দেশত চহী কৰে?) চৰ্চ হৈছে --অধ্যক্ষৰ আসনত বহুওৱা সীমান্ত শেখৰে কোনোবা ইণ্টাৰভিউত হেনো কৈছিল অসমীয়া চিনেমা নাচাওঁ বুলি! যদি এয়া সত্য, স্বাভাবিকতে কব লাগিব --অসমীয়া চিনেমা নোচোৱা অধ্যক্ষ এগৰাকীৰ নেতৃত্বত অসমীয়া চিনেমাৰ উত...

ভূপেন হাজৰিকা, চিনেমা আৰু চিনেমাৰ জাল /৯

Bhupen Hazarika "এৰা বাটৰ সুৰ"-এ চিনে অভিজ্ঞতা দিলে ভূপেন হাজৰিকাক। চিত্ৰৰসিকে ভাল পালে, চিনেমা আলোচকেও প্ৰশংসা কৰিলে-- সেয়াই আছিল প্ৰথম চিনেকৰ্মৰ সুখ। দুখ-- ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটাৰ "সুখ" আশা কৰিছিল, নাপালে। নপোৱাৰ বাবে আছৰিত হৈছিল, চিনেমা খনৰ দৰ্শক হোৱা চিনেমা আলোচক সকলো। কলিকতাৰ আলোচক সকলৰ ওচৰত ভৃপেন হাজৰিকাই নিজৰ মনৰ চিনেসুখ প্ৰকাশ কৰিছিল এনেদৰে-- "ছবি ভাল পোৱা সকলে ভাল পাইছে, আপোনালোকে ভাল পাইছে। আপোনালোকৰ ভাল পোৱাই মোৰ সুখ বঢ়াইছে। আৰু ছবি কৰিবলৈ সাহস দিছে। আৰু ছবি কৰিম। 'এৰা বাটৰ সুৰ'ৰ দৰে নহয়, কিছু বেলেগ। 'এৰা বাটৰ সুৰ'-এ শিকালে, যি শিকালে সেই খিনিৰে বেলেগ কৰিম।" (উৎস: চিত্ৰবাণী, সম্পাদক: গৌৰ চট্টোপধ্যায়) প্ৰথম পৰিচালনাৰ প্ৰায় ৪ বছৰ পাছত হাতত ল'লে দ্বিতীয় খন অসমীয়া চিনেমাৰ কাম। ("মোৰ মগজুত খেলালে, মই এখন অসমীয়া ছবি কৰিম। কিন্তু মই কিন্তু নলওঁ। 'এৰাবাটৰ সুৰখন পৰীক্ষামূলক আছিল, কাহিনী নাছিল। গতিশীল সমূহ এটাই বুটলি লোৱা অভিজ্ঞতাখিনিয়েই 'এৰাবাটৰ সুৰ। এইবাৰ মই ক্লাছিক বস্তু, এটা লোৱাৰ কথা ভাবিলোঁ, যিটো গাঁৱ...

গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে?

assamese singer by: Utpal Mena মহাশ্বেতাই গাইছিল-- "অস্ত আকাশৰে সপোন ৰহণ সানি ক্লান্ত লুইতৰে হেঙুলীয়া পানী। বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়, বৈয়ে যায়..." মঞ্চলৈ উঠি আহিয়ে স্বনামধন্য ভাৰতীয় সৰোদবাদক তথা শাস্ত্রীয় সঙ্গীতজ্ঞ আমজাদ আলী খানে কৈছিল, মহাশ্বেতা গীতটো আৰু এবাৰ শুনাবানে? শুনাইছিল। তন্ময় হৈ শুনিছিল সংগীত নক্ষত্ৰই। ২৪ ছেপ্টেম্বৰ। নতুন দিল্লীৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ ভৱনত মোৰ ভূপেন হাজৰিকা প্ৰকল্পৰ দ্বিতীয় খণ্ড "Bhupen Hazarika Volume II"  উন্মোচন কৰিছিল সংগীত নক্ষত্ৰ আমজাদ আলী খানে। এই অনুষ্ঠান মুকলি কৰা হৈছিল মহাশ্বেতাই গোৱা "ভূপেন্দ্ৰ সংগীত"টোৰে।  এই যে গীতটো গাইছিল তাৰ আগলৈকে মহাশ্বেতা নামৰ গায়িকা গৰাকীক আমিয়ো জনা নাছিলোঁ। শুনিছিলো মাত্ৰ। ইউটিউবত। কিন্তু ইমান সুন্দৰ সাংগীতিক অনুভৱ কৰা নাছিলোঁ, মঞ্চত "অস্ত আকাশৰে সপোন..." শুনাৰ আগলৈকে। ১৯৫৮ চনতে সুধাকণ্ঠই শব্দ-সুৰেৰে ৰচনা কৰা এই গীতত আকৌ এবাৰ অনুভৱ কৰিছিলোঁ "লুইতৰ অস্ত ৰবিৰ সৌন্দৰ্য", "দুয়ো পাৰে কত মানুহ, কত যে ইতিহাস", "জীৱনৰে দিগন্ত অপাৰ" ইত্যাদি। পাছত মহাশ্বেতাক সুধিছিলোঁ--...

The Seventh String

" The Seventh String by: Utpal Mena "The Seventh String" (দ্যা চেভেন্থ ষ্ট্ৰিং) --নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ চিনেকৰ্ম। চিনেমা খনৰ লেখক বৰ্ষা বাহাৰ। নাট্যকৰ্মী বাহাৰুল ইছলামৰ তনয়া বৰ্ষা বাহাৰে ইংৰাজিত লিখা এটা চুটি গল্প চিনেমা খনৰ শিপা। --চিনেমা খনত লেখক বৰ্ষা বাহাৰ এটা "চৰিত্ৰ'লৈ ৰূপান্তৰ হৈছে, যিটো "চৰিত্ৰ" (নিষ্ঠা কাশ্যপ) চিনেমা খনৰ মূল বিন্দু, যিটো বিন্দুৰ সৰল ৰৈখিক গতিয়ে আকাৰ দিছে এটা কাহিনীৰ। "বাস্তৱবাদ"ৰ ওচৰৰ কাহিনী, বাস্তৱ অভিনয় (realistic acting) -ৰে নিৰ্মাণ কৰা ৰূপালী গল্পৰ। শীৰ্ষ বিন্দু (climax)-ৰ পৰা গতি কৰিছে নিষ্ঠা কাশ্যপ বিন্দুটো। নিষ্ঠাই মৃত্যু বিচাৰিছে। হাতৰ শিৰা কাটি চৰম সিদ্ধান্ত লোৱাৰ চেষ্টা নিষ্ঠাৰ। এই প্ৰথম বিন্দুটো পৰিচালকে ঠিয় কৰাইছে কেমেৰাৰ ভাষাৰে। কাট কাট-- কেইটা মান শ্বটেৰে। চিনেমেটিক কাৰবাৰত --উত্তেজনা। দৰ্শকক ভাবিবলৈ সময় দিয়া নাই। উত্তেজনাৰ মাজত সোমাবলৈ বাধ্য-- দৰ্শক। আৰু যেতিয়া দৰ্শক উত্তেজনাৰ পৰা মুক্ত হৈছে কাহিনীয়ে আকাৰ লৈ গতি কৰিছে। কাহিনীয়ে দৰ্শকক বন্দী কৰিছে। --ৰূপালী গল্পটো আৰম্ভ হৈছে মুম্বাইত। লো...