"এৰা বাটৰ সুৰ" চিত্ৰৰসিকে ভাল পাইছিল। পৰিচালকৰ দুখ-- চিনেমা খনে "ৰাষ্ট্ৰপতিৰ পুৰস্কাৰ" নাপালে। অসমৰ একাংশ দৰ্শকেে "মূৰৰ বিষ উঠোৱা কথাছবি" বুলি কোৱা কথাও সহজ ভাবে ল'ব পৰা নাছিল পৰিচালকে। গতিকে তৃতীয় খন চিনেমা (দ্বিতীয় খন অসমীয়া চিনেমা) হাতত লোৱাৰ সময়ত মনতে ঠিক কৰিলে-- "মই এইবাৰ এনে ধৰণৰ কথাছবি কৰিম, যি খনে বঁটা নাপালেও দৰ্শকে মূৰৰ বিষ উঠিব বুলি ভয় খাব নালাগে!"
চিনেমা পৰিচালক ভূপেন হাজৰিকাৰ দ্বিতীয়টো ৰূপালী খোজ-- "মাহুত বন্ধু ৰে"। বংগল ফিল্ম আৰ্কাইভত উল্লেখ আছে-- বাংলা চিনেমা। কলা-বগা। ১২ ৰিল। কাহিনী-সংগীত: ভূপেন হাজৰিকা। কাহিনী: অলকেশ বৰুৱা। প্ৰযোজনা: বি পি ফিল্মছ। ১৯৫৯ চনৰ ১২ জুনত (সম্ভৱতঃ কলিকতাৰ) উত্তৰা, উজ্জলা আৰু পূৰৱী চিত্ৰগৃহত মুক্তি পাইছিল। অভিনয় কৰিছিল দিলীপ ৰায়, তৃষ্ণা হাজৰিকা, মানসী ছোম, জহৰ ৰায়, প্ৰকৃতীশ বৰুৱা, অৰুপ বৰুৱা, বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, প্ৰভাত মুখাৰ্জী। চিনেমা খন চোৱাৰ সুযোগ আমি পোৱা নাই। বিভিন্ন লেখাৰ পৰা ধাৰণা কৰিব পাৰি পৰিচালক ভূপেন হাজৰিকাৰ এই চিনেকৰ্ম আছিল "চিনেশিল্পৰ বাবে চিনেকৰ্ম"। চিনেমা খনৰ প্ৰসংগত পৰিচালক গৰাকীয়ে লিখিছিল-- "১৯৫৮ চনত 'মাহুত বন্ধুৰে' কৰিলোঁ। গোৱালপৰীয়া ভাষাত...। ল'ৰা-ছোৱালীবোৰক লৈ, হাতীক লৈ।... মোৰ কিছু টকা আছিল, অলকেশ বৰুৱাৰ কিছু টকা আছিল--, সেই টকাৰে, কম টকাৰে ছবি খন কৰিছিলোঁ। আমাৰ উদ্দেশ্য বজাৰ নাছিল! উদ্দেশ্য আছিল-- প্ৰতীমা বৰুৱাৰ সাধনা খিনি, গোৱালপৰীয়া লোক গীতক সৰু বৃত্তটোৰ পৰা বাহিৰলৈ নিব লাগে। আমি সফল হৈছিলোঁ। দৰ্শকেও মৰম দিছিল! আমি খৰছ কৰা ধন উভতি আহিছিল। লাভো হৈছিল।..." (চলচ্চিন্তা/১৯৭৩)
"শিল্পীৰ পৃথিৱী" নামৰ আলোছনী খনত ছপা হৈছিল-- "এইখনেই ভূপেন হাজৰিকাৰ প্ৰথম বঙালী ছবি। অসমৰ গোৱালপাৰা জিলাৰ হাতীৰ মাউতক লৈ নিৰ্মাণ কৰা এই ছবিখনত পোন প্ৰথমবাৰ গোৱালপৰীয়া লোকসংগীতক স্থান দি পোহৰলৈ আনিবলৈ কৰা নম্র প্রচেষ্টা ভূপেন হাজৰিকাৰ জীৱনৰ অন্য এক উজ্জ্বল দিশ। এই ছবিতে প্রতিমা পাণ্ডে (বৰুৱা)ই গোৱালপৰীয়া গীতত কণ্ঠদান কৰে। প্রমথেশ বৰুৱাৰ পাছতে ভূপেন হাজৰিকাই প্রথম অসমীয়া ব্যক্তি যি বঙালী ছবি নির্মাণত হাত দিয়ে।
এই ছবি চাই ভাৰতৰ প্ৰাক্তন প্রধানমন্ত্রী জৱাহৰলাল নেহৰুরে কৈছিল: এই উৰাজাহাজ, মটৰৰ যুগত হাতীৰ মাউতসকল লাহে লাহে হেৰাই যাবগৈ। অসমৰ গোৱালপৰীয়া মাউতৰ জীৱনৰ ওপৰত ছবি কৰি এটি ভাল কাম কৰা হৈছে। (অক্তোবৰ, ১৯৮১)
--এটা কথা স্পষ্ট, বঙালি চিনেমা বুলি কোৱা হৈছে যদিও "মাহুত বন্ধুৰে"ৰ সাহিত্যৰ ভাষা "গোৱালপৰীয়া"।
আহিছোঁ-- "শকুন্তলা"লৈ। "এইবাৰ মই ক্লাছিক বস্তু এটা লোৱাৰ কথা ভাবিলোঁ, যিটো গাঁৱে-ভূঞে জানে! এইবাৰ মই 'শকুন্তলা' খনৰ কথা ভাবিলোঁ।..." (ভূপেন হাজৰিকাই লিখিছিল।পৰিচালক-লেখকে বজাৰ চিন্তাৰে যে "চিনেশিল্পৰ বাবে চিনেমা"ৰ কথা চিন্তা কৰিছিল এই বাক্য কেইটাতে স্পষ্ট হৈ আছে।) কলকাতাৰ কলেজ ষ্ট্ৰীটলৈ গৈ সংস্কৃত-বাংলা "অভিজ্ঞান শকুন্তলম" খন কিনি আনি চিত্ৰনাট্যত মন দিছিল। বাজেটৰ কথা স্থিৰ কৰা নাছিল। এজনৰ পৰা পাঁচ হাজাৰ টকা ধাৰ লৈ চিনেমাৰ কাম আৰম্ভ কৰিছিল। কিছু কাম আগবঢ়াৰ পাছত নগাঁৱৰ কাশীনাথ বিহানীয়ে প্ৰযোজনাৰ দায়িত্ব লৈছিল। প্ৰযোজকৰ ইচ্ছাক সন্মান কৰি কলা-বগা চিনেমা খনৰ কিছু অংশ ৰঙীন কৰিছিল। "...১লাখ টকাতকৈ কিছু বেছি খৰছ" হোৱা চিনেমা খন চিত্রগৃহলৈ আহিছিল ২৪ নৱেম্বৰত ১৯৬১ত। বাণিজ্যিক দিশত সফল হৈছিল। প্ৰথম পৰ্যায়ত এটা প্ৰিণ্টৰ "বক্স অফি কালেকচন"-- ৫৯,২১২.০৬ টকা। এটা প্ৰিণ্ট গুৱাহাটীৰ চিত্ৰগৃহত চলিছিল ৯ সপ্তাহ। এই তথ্য আমি পাইছিলোঁ লেখক-অভিনেতা দিলীপ কুমাৰ হাজৰিকাৰ পৰা।
--আনহাতে চিনেমাখনে ৰাষ্ট্ৰপতিৰ (১৯৬১ চনৰ) ৰূপৰ পদকো লাভ কৰিছিল। গীতো জনপ্ৰিয় হৈছিল। সকলো মিলি প্ৰযোজকৰ লাভ হৈছিল। পৰিচালক ভূপেন হাজৰিকাকো আৰ্থিক সকাহ দিছিল। " 'শকুন্তলা' খন কৰি আৰ্থিকভাৱে মই অলপ সকাহ পালোঁ। কাৰণ মোৰ মাননিখিনি মই লৈছোঁ-- পৰিচালক হিচাপে, সংগীত পৰিচালক হিচাপে, চিত্ৰনাট্যকাৰ লেখক হিচাপে, গায়ক হিচাপে। সেই খিনি মই পাইছোঁ। সেই খিনি পাই তাৰে মই এবছৰ চলিছিলোঁ।" (ভূপেন হাজৰিকা/ "মই এটি যাযাবৰ")
******
দুষ্যন্ত-শকুন্তলাৰ প্ৰেম কাহিনী কোনে নাজানে!
চিনেমাখনৰ কেইটামান 'অংশ'হে চোৱাৰ সুযোগ পাইছিলোঁ। এটা 'অংশ'ত দেখিছিলোঁ পবিত্র বৰকাকতি, অনিতা বেনাৰ্জী আৰু এগৰাকী শিশু শিল্পীক। অনিতা বেনাৰ্জীৰ লগত এটা 'অংশ'ত দেখিছিলোঁ ইভা আচাও আৰু কৃষ্ণা দাসক। অনিতা বেনাৰ্জীয়ে অভিনয় কৰিছিল শকুন্তলাৰ চৰিত্ৰত। বিপৰীতে দুষ্মন্তৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল পবিত্ৰ বৰকাকতিয়ে। ইভা-কৃষ্ণাই অভিনয় কৰিছিল প্রিয়ম্বদা-অনুসূয়াৰ চৰিত্ৰত। এটা 'অংশ'ত দেখিছিলোঁ দুর্বাসাৰ চৰিত্ৰত কৰা ফণী শৰ্মাৰ অভিনয়। --অন্যান্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল খগেন মহন্ত, ৰেবেকা চাচা আচাও, কুলদা কুমাৰ ভট্টচার্য, দেৱবালা চলিহা, দীনকৰ ৰাও আদিৰ লগতে শিশু শিল্পী বিদ্যা ৰাবে। --হয়, অসমীয়া চিনেমাৰ পৰৱৰ্তী সময়ৰ নায়িকা বিদ্যা বাবে।
ব্যাখ্যাৰ প্ৰয়োজন নাই-- 'শকুন্তলা'ৰ সংগীত আছিল জনপ্রিয় চিনেমাখনৰ দৰেই। অৱশ্যে পিছৰ প্ৰজন্মই চিনেমাখন চোৱাৰ সুযোগ নাপালে। সংৰক্ষণৰ অভাৱত। 'প্রথম প্ৰহৰ ৰাত্রি...', 'নৱমল্লিকাৰৰে হেঁপাহ জানো পলাব...', 'পিতৃগৃহ ত্যাগী আই...', --প্ৰজন্মৰ পাছত প্ৰজন্মৰ শ্ৰোতাই আদৰি লৈছিল। এই প্ৰজন্মৰ মুখতো শুনা যায়। সেই সময়ৰ সমালোচকসকলে গীত, গীতৰ চিত্ৰায়ণ, আৱহ সংগীতৰ প্ৰশংসা কৰিছিল। প্রশংসা কৰিছিল 'চিনেমেটিক' কাৰবাৰৰ। 'শকুন্তলা' অন্তঃসত্ত্বা হোৱা কথাটো দর্শকক বুজাইছিল ফুলৰ কলি-কলি ফলি উঠা দৃশ্যৰে।... এহাল কর্পৌৰ মিলনৰ মাজেৰে দর্শকক বুজাইছিল দুষ্মন্ত শকুন্তলাৰ মিলন।... ইত্যাদি।
চিনেমা খনৰ চিত্ৰনাট্যকাৰ, পৰিচালক, সংগীতঃ ডঃ ভূপেন হাজৰিকা
চিত্রগ্রহণ: বিজয় দে
সম্পাদক: শিৱ সাধন ভট্টাচার্য, অমলেন্দু শিকদাৰ
ষ্টুডিঅ': ইন্দ্ৰপুৰী ষ্টুডিঅ', কলিকতা
শব্দ: অৱণী চেতাৰ্জী
মেকআপ: অনন্ত দাস
অভিনয়তঃ ফণী শৰ্মা, পবিত্ৰ বৰকাকতি, ইভা আচাও, অনিতা দেবী, দেৱবালা চলিহা, খগেন মহন্ত, শিশু বিদ্যাৰাও, ধীৰেন দাস, বেবেকা আচাও, দিলীপ চৌধুৰী, টুনু ৰাও, কুলদা কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য, দীনকৰ ৰিও,কৃষ্ণা দাস, মেইমুদ্দিন।
চিত্রগৃহলৈ আহিছিল: ২৪ নৱেম্বৰ, ১৯৬১
মন্তব্যসমূহ
একটি মন্তব্য পোস্ট করুন